Prawo Ochrony Środowiska

Laura Drobna
ATMOTERM Sp. z o.o.
ul. Katowicka 35, 45-061 Opole
tel.: (0-77) 44 26 666, 45 44 667, 45 43 984, 45 66 760
fax: (0-77) 45 42 037, 44 26 695
e-mail: office@atmoterm.pl

OBOWIĄZKI PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W ŚWIETLE NOWEJ USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA

 

WSTĘP

Z dniem 1 października 2001r. zaczyna obowiązywać nowa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) z wyjątkiem art. 201 - 219, 272-321 i 401 ust. 2, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.

Z dniem wejścia w życie ustawy tracą moc ustawy:

  1. ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska, (Dz. U. Nr 49 z 1994r. poz. 196 z późn. zm.) z wyjątkiem art. 37a,
  2. ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach (Dz. U. Nr 96 z 1998r. poz. 592 z późn. zm.),
  3. ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 109 poz. 1157 z późn. zm.).

Nowa ustawa, podobnie jak dotychczasowa ustawa z 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska, jest podstawowym aktem prawnym w systemie polskiego prawa ochrony środowiska. Ustawa zawiera kompleksowe uregulowania w zakresie ochrony powietrza, ochrony przed hałasem i przed polami elektromagnetycznymi, natomiast w niektórych zagadnieniach odsyła do ustaw działowych: Prawa wodnego, ustawy o odpadach, ustawy o ochronie przyrody, Prawa geologicznego i górniczego. Ustawa dostosowuje nasze przepisy do wymagań unijnych.

Do spraw wszczętych, a niezakończonych do 1 października decyzją ostateczną, stosuje się przepisy dotychczasowe, o ile przepisy ustawy lub przepisy odrębne nie stanowią inaczej.

DEFINICJE

W świetle nowego prawa jednostki organizacyjne dzielą się, na takie, które prowadzą instalację i nie prowadzą instalacji. Instalacja w świetle nowego prawa, to:

  1. stacjonarne urządzenie techniczne,
  2. zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu,
  3. obiekty budowlane nie będące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję,

POLITYKA EKOLOGICZNA ORAZ PROGRAMY OCHRONY ŚRODOWISKA

Polityka ekologiczna państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska. Politykę tę uchwala Sejm na wniosek Rady Ministrów. Przyjmuje się ją na 4 lata, z tym, że przewidziane w niej działania w perspektywie obejmują kolejne 4 lata.

Zarząd województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska.

Polityka ekologiczna państwa, na podstawie aktualnego stanu środowiska, określa w szczególności:

  1. cele ekologiczne,
  2. priorytety ekologiczne,
  3. rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,
  4. środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.

    ! Rada Ministrów przedłoży Sejmowi projekt nowej polityki ekologicznej państwa do dnia 31 grudnia 2002 r.

INFORMACJE O ŚRODOWISKU

Każdy ma prawo do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określonych ustawą. W artykule 19 ustawy zawarte są dokumenty znajdujące się w posiadaniu organów administracji publicznej, podlegające udostępnieniu. Do tych dokumentów zaliczają się min.: wnioski o wydanie decyzji oraz same decyzje (np. pozwolenie na korzystanie ze środowiska, zezwolenie na prowadzenie transportu, zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami niebezpiecznymi), a także inne akty administracyjne. Udostępnieniu podlegają też inne dokumenty, w tym projekty polityk, strategii, planów lub programów, o których mowa w art. 40 ust. 1 ustawy, prognozy oddziaływania na środowisko, raporty o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, dokumenty sporządzane na potrzeby ewidencji odpadów.

W celu dostarczenia informacji o dokumentach zawierających dane o środowisku i jego ochronie, znajdujących się w posiadaniu organu, oraz ułatwiania ich wyszukiwania - organy prowadzą publicznie dostępne wykazy danych o tych dokumentach. Wzór takiego wykazu określony jest w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 20 lutego 2001 roku (dz. U. Nr 15, poz. 164).

W określonych przypadkach (Art. 20) organ może w drodze decyzji, wyłączyć informacje z udostępniania lub odmówić udostępniania. Jednak nie dotyczy to danych o rodzaju i ilości substancji zanieczyszczających i energii wprowadzanych do środowiska.

Organ administracji jest obowiązany udostępnić informację bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku. Dokumenty, o których dane zamieszczane są w publicznie dostępnych wykazach, udostępnia się w dniu złożenia wniosku o udostępnienie informacji.

Wyszukiwanie i przeglądanie w siedzibie organu administracji dokumentów wyszczególnionych w publicznie dostępnym wykazie jest bezpłatne. Wysokość opłat za wyszukiwanie informacji, sporządzanie kopii dokumentów lub danych oraz ich przesyłanie zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 23 lutego 2001roku (Dz. U. nr 16, poz. 183).

UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA W POSTĘPOWANIU W SPRAWIE OCHRONY ŚRODOWISKA

Każdy ma prawo składania uwag i wniosków w postępowaniu prowadzonym w sprawach z zakresu ochrony środowiska z udziałem społeczeństwa.

Przed wydaniem decyzji wymagających udziału społeczeństwa organ administracji właściwy do ich wydania, wszczynając postępowanie zobowiązany jest podać do publicznej wiadomości informację o zamieszczeniu w publicznie dostępnym wykazie danych o wniosku o wydanie decyzji oraz o możliwości składania uwag i wniosków w terminie 21 dni od daty podania do publicznej wiadomości, wskazując jednocześnie miejsce ich składania.

Podanie do publicznej wiadomości następuje przez ogłoszenie w sposób zwyczajowo przyjęty w siedzibie organu i przez obwieszczenie w pobliżu miejsca planowanego przedsięwzięcia. Podanie informacji do wiadomości może mieć również formę ogłoszenia na stronie internetowej organu.

Organ administracji wszczynając postępowanie przed wydaniem decyzji wymagających udziału społeczeństwa może przeprowadzić rozprawę administracyjną, otwartą dla społeczeństwa. Następnie zgłoszone uwagi i wnioski powinny być rozpatrzone przez te organy.

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Przepisy dotyczące OOŚ przedsięwzięć przejęte są w dużej mierze z ustawy z 9 listopada 2000 roku o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz ocenach oddziaływania na środowisko, przy czym ustawa Prawo ochrony środowiska wprowadza pewne zmiany merytoryczne.

Przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko wymagają:

  1. projekt koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, projekty planów zagospodarowania przestrzennego oraz projekty strategii rozwoju regionalnego,
  2. projekty polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, których opracowywanie przez centralne lub wojewódzkie organy administracji przewidziane jest w ustawach.

Przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko przeprowadza się również w przypadku wprowadzania zmian do przyjętych dokumentów. Organ sporządzający taki dokument sporządza również dotyczącą go prognozę oddziaływania na środowisko, po uprzednim uzgodnieniu jej zakresu i stopnia szczegółowości z Ministrem Środowiska oraz z Głównym Inspektorem Sanitarnym - jeżeli postępowanie w sprawie oceny przeprowadza naczelny lub centralny organ administracji rządowej, lub z wojewodą - jeżeli postępowanie przeprowadza organ administracji publicznej szczebla wojewódzkiego.

Prognoza oddziaływania na środowisko, o której mowa w ust. 1, powinna:

  1. zawierać informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami,
  2. określać, analizować i oceniać istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu,
  3. określać, analizować i oceniać stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,
  4. określać, analizować i oceniać istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów chronionych,
  5. określać, analizować i oceniać cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym albo krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu,
  6. określać, analizować i oceniać przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko,
  7. przedstawiać rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu,
  8. przedstawiać rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru, w tym także wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy,
  9. zawierać informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
  10. zawierać informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji projektowanego dokumentu,
  11. zawierać informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
  12. zawierać streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym.

Projekt dokumentu wraz z załączoną prognozą oddziaływania na środowisko poddaje się postępowaniu z udziałem społeczeństwa oraz opiniowaniu przez odpowiednie, powyżej wymienione organy.

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ

Przeprowadzenie oceny wymagane jest w odniesieniu do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko stanowi część postępowania zmierzającego do wydania decyzji, przeprowadza je organ właściwy do wydania decyzji.

DECYZJE, KTÓRYCH WYDANIE WYMAGA PRZEPROWADZENIA POSTEPOWANIA
W SPRAWIE OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

  1. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu - wydawana na podstawie przepisów ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym,
  2. Decyzja o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego oraz decyzja o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, wydawana na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane,
  3. Koncesja na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, na wydobywanie kopalin ze złóż, na bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, wydawana na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze,
  4. Pozwolenie wodnoprawne w zakresie:
    1. wykonywania urządzeń wodnych,
    2. poboru wód podziemnych,
    3. rolniczego wykorzystania ścieków,

    wydawane na podstawie przepisów ustawy - Prawo wodne,
  5. Decyzja ustalająca warunki prowadzenia robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych, a także robót melioracyjnych, odwodnień budowlanych oraz innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych, zwłaszcza na terenach, na których znajdują się skupienia roślinności o szczególnej wartości z punktu widzenia przyrodniczego, terenach o walorach krajobrazowych i ekologicznych, terenach masowych lęgów ptactwa, występowania skupień gatunków chronionych oraz tarlisk, zimowisk, przepławek i miejsc masowej migracji ryb i innych organizmów wodnych, wydawana na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody,
  6. Decyzja zatwierdzająca projekt scalania lub wymiany gruntów, wydawana na podstawie ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów,
  7. Decyzja o zmianie lasu na użytek rolny, wydawana na podstawie ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach,
  8. Decyzja o ustaleniu lokalizacji autostrady, wydawana na podstawie ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych, gdy decyzja ta dotyczy odcinków, które we wskazaniach lokalizacyjnych zostały wskazane jako newralgiczne z uwagi na uwarunkowania ochrony środowiska lub możliwość wystąpienia konfliktów społecznych.
  9. Wskazania lokalizacyjne autostrad, udzielane na mocy przepisów o autostradach płatnych.

Ustawa przewiduje odstępstwa od prowadzenia pełnego postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w przypadku, gdy wydanie którejś decyzji z wymienionych powyżej zostało poprzedzone wydaniem innej decyzji, również tam wymienionej, dotyczącej tego samego przedsięwzięcia, i procedura ocen została już wcześniej przeprowadzona. Organ właściwy do wydania decyzji, o której mowa w art. 46 ust. 4, zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, w ramach którego sporządzany jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Rada Ministrów, uwzględniając możliwe oddziaływanie na środowisko przedsięwzięć określi w drodze rozporządzenia:

  1. rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, oraz rodzaje przedsięwzięć, dla których obowiązek sporządzenia raportu może być wymagany, biorąc pod uwagę: rodzaj działalności, wielkość produkcji i inne parametry techniczne,
  2. szczegółowe kryteria związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu, biorąc pod uwagę charakterystykę przedsięwzięcia, wielkość emisji, usytuowanie oraz rodzaj i skalę jego oddziaływania na środowisko.

Do czasu wydania rozporządzenia, nie dłużej jednak niż do 30 czerwca 2003 roku, zachowuje moc podział inwestycji określony w rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z 14 lipca 1998 roku w sprawie określenia rodzaju inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi albo mogących pogorszyć stan środowiska oraz wymagań, jakim powinny odpowiadać oceny oddziaływania na środowisko tych inwestycji (Dz. U. Nr 93 poz. 589), przy czym inwestycjom szczególnie szkodliwym dla środowiska i zdrowia ludzi odpowiadają przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzanie raportu jest obligatoryjne, a inwestycjom mogącym pogorszyć stan środowiska - przedsięwzięcia, dla których sporządzanie raportu może być wymagane.

W postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko określa się, analizuje oraz ocenia:

  1. bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na:
    • środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi,
    • dobra materialne,
    • dobra kultury,
    • wzajemne oddziaływanie między czynnikami, o których mowa w lit. a)-c),
    • dostępność do złóż kopalin,
  2. możliwości oraz sposoby zapobiegania i ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko,
  3. wymagany zakres monitoringu.

Regulacja prawna postępowania transgranicznego obejmuje dwie sytuacje:
- realizacja przedsięwzięcia w Polsce może mieć oddziaływanie transgraniczne,
- realizacja przedsięwzięcia za granicą może mieć oddziaływanie w Polsce.

W razie stwierdzenia możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko, pochodzącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na skutek:

  1. realizacji planowanych przedsięwzięć objętych decyzjami, o których mowa w art. 46 ust. 4,
  2. realizacji projektów polityk, strategii, planów lub programów, o których mowa w art. 40 ust. 1 pkt 2, przeprowadza się postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko.

Minister właściwy do spraw środowiska, po uzyskaniu informacji o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko planowanego przedsięwzięcia, niezwłocznie powiadamia o tym państwo, na którego terytorium przedsięwzięcie to może oddziaływać, oraz proponuje termin na odpowiedź, czy państwo to jest zainteresowane uczestnictwem w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Jeżeli państwo, o którym mowa powyżej powiadomi, iż jest zainteresowane uczestnictwem w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z organem administracji przeprowadzającym postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, uzgadnia z tym państwem terminy etapów postępowania.

Następnie uwagi i wnioski złożone przez państwo uczestniczące w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko rozpatruje się przy wydawaniu decyzji, o których mowa w art. 46 ust. 4, oraz przy wydawaniu postanowienia w sprawie ustalenia zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Minister właściwy do spraw środowiska przekazuje państwu uczestniczącemu w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko decyzje, o których mowa w art. 46 ust. 4.

OCHRONA ŚRODOWISKA W ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM
I PRZY REALIZACJI INWESTYCJI

Zasady zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska stanowią podstawę do sporządzania i aktualizacji koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

W koncepcji, strategiach, planach i studiach, o których mowa powyżej, w szczególności:

  1. określa się rozwiązania niezbędne do zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń, zapewnienia ochrony przed powstającymi zanieczyszczeniami oraz przywracania środowiska do właściwego stanu,
  2. ustala się warunki realizacji przedsięwzięć, umożliwiające uzyskanie optymalnych efektów w zakresie ochrony środowiska.

W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego:

Wymaganiami ochrony środowiska dla nowo zbudowanego lub zmodernizowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji są:

  1. wykonanie wymaganych przepisami lub określonych w decyzjach administracyjnych środków technicznych chroniących środowisko,
  2. zastosowanie odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających z ustaw lub decyzji,
  3. uzyskanie wymaganych decyzji określających zakres i warunki korzystania ze środowiska,
  4. dotrzymywanie na etapie wymaganych prawem badań i sprawdzeń, wynikających z mocy prawa standardów emisyjnych oraz określonych w pozwoleniu warunków emisji.

OCHRONA ZASOBÓW ŚRODOWISKA

Przesłanką wiodącą ochrony zasobów środowiska jest ustalenie standardów jakości środowiska oraz kontrolę ich osiągania oraz ograniczania emisji. Ochrona zasobów środowiska realizowana jest na podstawie ustawy oraz przepisów szczególnych.

Ochrona powietrza

Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez:

  1. utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach,
  2. zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.

Dopuszczalne stężenie substancji w powietrzu oraz dopuszczalny opad substancji określi Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia. Poza dopuszczalnymi poziomami, rozporządzenie określi również alarmowe poziomy niektórych substancji zapachowych w powietrzu oraz dopuszczalną częstość przekraczania poziomów substancji zapachowych w powietrzu.

Dla potrzeb systemu oceny jakości powietrza, nastąpi podział obszaru kraju na strefy.

Strefę stanowi:

  1. aglomeracja o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy,
  2. obszar powiatu nie wchodzący w skład aglomeracji,

Oceny jakości powietrza i obserwacji zmian dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska.

Na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu oceny jakości powietrza w poszczególnych strefach wojewoda dokonuje przynajmniej co pięć lat klasyfikacji stref, odrębnie pod kątem poziomu każdej substancji, wyodrębniając strefy, w których:

  1. przekroczone są poziomy dopuszczalne,
  2. poziom substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego i jest wyższy od górnego progu oszacowania,
  3. poziom substancji nie przekracza górnego progu oszacowania i jest wyższy od dolnego progu oszacowania,
  4. poziom substancji nie przekracza dolnego progu oszacowania.

    ! Strefy te mają być wyodrębnione przez właściwego wojewodę w terminie do 31 marca 2002 roku.

Wojewoda dokonuje oceny poziomu substancji w powietrzu na podstawie pomiarów:

  1. w aglomeracjach o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy,
  2. w innych strefach:
    1. w których poziom substancji w powietrzu jest wyższy od górnego progu oszacowania, a nie przekracza poziomu dopuszczalnego,
    2. w których poziom substancji w powietrzu przekracza poziom dopuszczalny.

W pozostałych strefach mogą być stosowane kombinacje obu metod oceny jakości powietrza.

Sposoby, metody i zakres dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu, górne i dolne progi oszacowania dla substancji o ustalonych poziomach dopuszczalnych oraz metodyki referencyjne modelowania jakości powietrza zostaną określone w drodze rozporządzenia przez właściwego Ministra do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia.

Wojewoda co roku dokonuje oceny poziomu substancji w powietrzu w danej strefie, a następnie dokonuje klasyfikacji stref, w których poziom:

  1. choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji,
  2. choćby jednej substancji mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji,
  3. substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego.

Na obszarze, na którym istnieje przekroczenie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu, w odniesieniu do przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko wojewoda może, w drodze decyzji, nałożyć na podmiot korzystający ze środowiska, który prowadzi działalność powodującą wprowadzanie substancji do powietrza, obowiązek prowadzenia pomiarów poziomów tej substancji w powietrzu. Podmiot obowiązany jest przechowywać wyniki pomiarów przez 5 lat od zakończenia roku kalendarzowego, którego dotyczą.

Gdy przekroczenia spowodowane są działalnością wykonywaną na terenie innych województw, właściwi wojewodowie współdziałają w sporządzaniu programów, o których mowa jest powyżej.

Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza. (w rozporządzeniu, ustalone zostaną: forma sporządzania programu, niezbędne części składowe programu, zakres zagadnień, które powinny zostać określone i ocenione w programie.) zostaną określone rozporządzeniem przez właściwego Ministra do spraw środowiska.

W przypadku ryzyka występowania przekroczeń dopuszczalnych lub alarmowych poziomów substancji w powietrzu w danej strefie wojewoda, po zasięgnięciu opinii właściwego starosty, określi, w drodze rozporządzenia, plan działań krótkoterminowych, w którym ustala się działania mające na celu:

  1. zmniejszenie ryzyka wystąpienia takich przekroczeń,
  2. ograniczenie skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń.

W celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na środowisko lub na dobra kultury, wojewoda może określić w drodze rozporządzenia dla terenu województwa bądź jego części rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania, a także sposób realizacji i kontroli tego obowiązku.

Ochrona wód

Ochrona wód polega na zapewnieniu ich jak najlepszej jakości, w tym utrzymywaniu ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej, w szczególności przez:

  1. utrzymywanie jakości wód powyżej albo co najmniej na poziomie wymaganym w przepisach,
  2. doprowadzanie jakości wód co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest on osiągnięty.

Ochrona powierzchni ziemi

Ochrona powierzchni ziemi polega na zapewnieniu jak najlepszej jej jakości, w szczególności poprzez:

  1. racjonalne gospodarowanie,
  2. zachowanie wartości przyrodniczych,
  3. zachowanie możliwości produkcyjnego wykorzystania,
  4. ograniczanie zmian naturalnego ukształtowania,
  5. utrzymanie jakości gleby i ziemi powyżej lub co najmniej na poziomie wymaganych standardów,
  6. doprowadzenie jakości gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardów, gdy nie są one dotrzymane,
  7. zachowanie wartości kulturowych, z uwzględnieniem archeologicznych dóbr kultury.

Władający powierzchnią ziemi, na której występuje zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, jest zobowiązany do przeprowadzenia ich rekultywacji, chyba że wskaże on sprawcę.

Obowiązek poniesienia kosztów rekultywacji, ich wysokość oraz sposób uiszczenia określa, w drodze decyzji, starosta.

Obowiązany do rekultywacji powinien, z zastrzeżeniem art. 108, uzgodnić jej warunki z organem ochrony środowiska.

Uzgodnienie następuje w drodze decyzji określającej zakres, sposób i termin zakończenia rekultywacji.

Starosta może, w drodze decyzji, nałożyć na władający powierzchnią ziemi podmiot korzystający ze środowiska, obowiązany do rekultywacji - na obszarze, na którym istnieje przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi, obowiązek prowadzenia pomiarów zawartości substancji w glebie lub ziemi. Podmiot obowiązany jest w tym przypadku przechowywać wyniki pomiarów przez 5 lat od zakończenia roku kalendarzowego.

Starosta prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi, z wyszczególnieniem obszarów, na których obowiązek rekultywacji obciąża starostę.

Ochrona przed hałasem

Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez:

  1. utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego, lub co najmniej na tym poziomie,
  2. zmniejszanie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.

Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku. Ustalone w rozporządzeniu dopuszczalne wartości będą zróżnicowane ze względu na porę dnia i nocy, rodzaj źródeł hałasu i rodzaj terenów.

Przy sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, różnicując tereny o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania, wskazuje się, które z nich należą do poszczególnych rodzajów terenów. Jeżeli teren może być zaliczony do kilku rodzajów terenów, uznaje się, że należy do terenu, dla którego dopuszczalny poziom hałasu jest najniższy.

Ustawa przewiduje dokonywanie w ramach państwowego monitoringu środowiska oceny stanu akustycznego środowiska i obserwacji zachodzących w nim zmian. Obowiązkowo dokonuje się oceny stanu akustycznego środowiska dla:

  1. aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy,
  2. terenów poza aglomeracjami, na których eksploatacja dróg, linii kolejowych lub lotnisk może przekraczać dopuszczalne poziomy hałasu.

Na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska, starosta sporządza mapy akustyczne, które mają być aktualizowane co 5 lat. Starosta, niezwłocznie po ich sporządzeniu, przekazuje je zarządowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu.

Minister Środowiska określi w rozporządzeniu progowe wartości poziomów hałasu, których przekroczenie spowoduje zaliczenie obszaru do kategorii zagrożonego hałasem.

Dla terenów, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny, tworzy się programy działań, których celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego. Rada powiatu uchwala taki program dla aglomeracji zamieszkałej przez więcej niż 100 tys. mieszkańców, a wojewoda w drodze rozporządzenia - dla innych terenów objętych obowiązkowa ocena stanu akustycznego.

    ! Właściwy starosta sporządzi mapę akustyczną w terminie do 30 czerwca 2009 roku, a właściwa rada powiatu uchwali program ochrony przed hałasem w terminie do 30 czerwca 2010 roku, ale w niektórych przypadkach terminy te są krótsze. W aglomeracjach o liczbie mieszkańców większej niż 250 tys. należy sporządzić mapę akustyczną w terminie do 30 czerwca 2004 roku, a program uchwalić do 30 czerwca 2005 roku. Wojewoda, również w terminie do 30 czerwca 2005 roku, powinien wydać rozporządzenie określające program dla terenów poza aglomeracjami, na których eksploatacja dróg, linii kolejowych lub lotnisk może powodować przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu.

    Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem.

Ochrona przed polami elektromagnetycznymi

Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez:

  1. utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych, lub co najmniej na tych poziomach,
  2. zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.

Wartości dopuszczalne, zróżnicowane dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla ludności, a także sposoby sprawdzania ich dotrzymywania, określone zostaną w drodze rozporządzenia Ministra Środowiska, w porozumieniu z ministrem ds. zdrowia.

Oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska.

Wojewoda prowadzi okresowe badania kontrolne poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.

Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom

Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom polega na zapobieganiu lub ograniczaniu wprowadzania do środowiska substancji lub energii.

Eksploatacja instalacji lub urządzenia nie powinna powodować przekroczenia standardów emisyjnych.

Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, może określić, w drodze rozporządzenia, standardy emisyjne z instalacji w zakresie:

  1. wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza,
  2. wytwarzania odpadów,
  3. emitowania hałasu.

W rozporządzeniu, mogą zostać ustalone zróżnicowane wartości standardów w zależności od rodzaju działalności, technologii lub operacji technicznej oraz od terminu oddania instalacji do eksploatacji. Ponadto mogą być w nim określone sytuacje uzasadniające przejściowe odstępstwa od standardów i warunki uznawania standardów za dotrzymane.

W ustawie przyjęto jako zasadę, że ruch instalacji, której eksploatacja powoduje wprowadzanie do środowiska substancji lub energii - poza niektórymi ściśle określonymi przypadkami - wymaga pozwolenia organu administracji.

Instalacja w świetle nowego prawa, to:

  1. stacjonarne urządzenie techniczne,
  2. zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu,
  3. obiekty budowlane nie będące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję,

Urządzenie mobilne nie jest instalacją, w rozumieniu ustawy, a więc przepisy dotyczące pozwoleń nie odnoszą się do niego. Podmiotem postępowania jest więc prowadzący instalację, czyli jej właściciel lub podmiot, który włada instalacją na podstawie innego tytułu prawnego, lub ewentualny nabywca instalacji, na którego przenoszone są prawa i obowiązki określone w pozwoleniu.

Prowadzący instalacje oraz użytkownik urządzenia obowiązany jest do wykonywania okresowych pomiarów emisji substancji lub energii, ewidencjonowania wyników pomiarów oraz do przekazywania ich organom ochrony środowiska. W razie wprowadzania do środowiska znacznych ilości substancji lub energii pomiary powinny być wykonywane w sposób ciągły. Wyniki pomiarów powinny być ewidencjonowane i przechowywane przez 5 lat od zakończenia roku kalendarzowego, którego dotyczą.

Nowe regulacje prawne pozwalają również na nałożenie dodatkowych obowiązków pomiarowych, wykraczających poza ustawowe w momencie, gdy zostaną przekroczone standardy emisyjne lub przemawiają za tym inne szczególne względy ochrony środowiska.

Pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii

Ustawa przewiduje następujące rodzaje pozwoleń:

  1. wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
  2. wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
  3. wytwarzanie odpadów,
  4. emitowanie hałasu,
  5. emitowanie pól elektromagnetycznych

Oddziaływanie instalacji na stan poszczególnych elementów środowiska może zatem być rozpatrywane przez organ odrębnie lub kompleksowo.

Pozwolenie wydaje się na wniosek prowadzącego instalację. Pozwolenie może być wydane również na wniosek zainteresowanego nabyciem instalacji lub jej oznaczonej części.

Wniosek o wydanie pozwolenia powinien zawierać:

Pozwolenie jest wydawane na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Organem właściwym do wydania pozwolenia jest organ ochrony środowiska.

Przepisy nowej ustawy umożliwiają odmowę wydania pozwolenia. Organ właściwy do wydania pozwolenia odmówi jego wydania, jeżeli:

  1. Oddziaływanie instalacji lub urządzenia może spowodować pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenia życia lub zdrowia ludzi,
  2. eksploatacja instalacji powodowałaby przekroczenie dopuszczalnych standardów emisyjnych,
  3. eksploatacja instalacji powodowałaby przekroczenie standardów jakości środowiska,
  4. wydanie pozwolenia byłoby niezgodne z programami ochrony ustalanym i na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, z programem ochrony powietrza danej strefy, programem działań w celu dostosowania poziomu hałasu do dopuszczalnego lub z planem gospodarki odpadami, utworzonymi w drodze aktów prawa miejscowego,
  5. nie minęły dwa lata od obowiązywania decyzji o cofnięciu bądź ograniczeniu pozwolenia bez odszkodowania, wydanych z powodu eksploatacji instalacji z naruszeniem warunków pozwolenia w sposób zagrażający zdrowiu lub życiu ludzi lub grożący zanieczyszczeniem środowiska.

    ! Obligatoryjnie, pozwolenie podlega cofnięciu lub ograniczeniu bez odszkodowania, jeżeli instalacja nie jest należycie eksploatowana, przez co stwarza zagrożenie pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi.

    Pozwolenie może zostać cofnięte lub ograniczone za odszkodowaniem, które przysługuje od organu ochrony środowiska, jeżeli przemawiają za tym względy ochrony środowiska lub korzystanie z pozwolenia stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi.

Zgodnie z ustawą pozwolenie wygasa:

  1. po upływie czasu, na jaki zostało wydane,
  2. jeżeli prowadzący instalację utracił do niej tytuł prawny, (z wyjątkiem przypadku, gdy nabywca instalacji przejął prawa i obowiązki wynikające z tego pozwolenia) lub z innych powodów pozwolenie stało się bezprzedmiotowe,
  3. na wniosek prowadzącego instalację,
  4. jeżeli prowadzący instalację nie rozpoczął działalności objętej pozwoleniem w terminie dwóch lat od dnia, w którym pozwolenie stało się ostateczne,
  5. jeżeli prowadzący instalację nie prowadził działalności objętej pozwoleniem przez dwa lata,
  6. jeżeli pozwolenie wydane wskutek postępowania kompensacyjnego nie stało się wykonalne w terminie dwóch lat od jego wydania.

Postępowanie w przedmiocie wygaśnięcia, cofnięcia lub ograniczenia pozwolenia wszczyna się z urzędu albo na wniosek prowadzącego instalację lub zainteresowanego jej nabyciem.

Prowadzący instalację, z której emisja nie wymaga pozwolenia, ale jest instalacją mogąca negatywnie oddziaływać na środowisko, powinien zgłosić organowi ochrony środowiska zamiar podjęcia działalności.
Takie zgłoszenie powinno zawierać:

  1. oznaczenie prowadzącego instalację, jego adres zamieszkania lub siedziby,
  2. adres zakładu, na którego terenie prowadzona jest eksploatacja instalacji,
  3. rodzaj i zakres prowadzonej działalności, w tym wielkość produkcji lub wielkość świadczonych usług,
  4. czas funkcjonowania instalacji (dni tygodnia i godziny),
  5. wielkość i rodzaj emisji,
  6. opis stosowanych metod ograniczania wielkości emisji,
  7. informację, czy stopień ograniczania wielkości emisji jest zgodny z obowiązującymi przepisami.

Prowadzący instalację może przystąpić do rozpoczęcia eksploatacji instalacji, jeżeli organ właściwy do przyjęcia zgłoszenia w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji.

Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia, a których eksploatacja wymaga zgłoszenia, uwzględniając ich negatywne oddziaływanie na środowisko.

Pozwolenie zintegrowane

Pozwolenia zintegrowanego wymaga prowadzenie instalacji, której funkcjonowanie, ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej w niej działalności, może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości.

Jakie to są instalacje - określi Minister właściwy do spraw ochrony środowiska.

Prowadzący istniejącą instalację, z której emisja wymaga pozwolenia zintegrowanego, powinien je uzyskać do dnia 1 stycznia 2004 r. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, może określić, w drodze rozporządzenia, późniejsze terminy do uzyskania pozwolenia zintegrowanego, z uwzględnieniem warunków ekonomicznych i technicznych w poszczególnych dziedzinach przemysłu oraz skali prowadzonej działalności; termin ten nie może przekroczyć dnia 31 grudnia 2010 r.

Co ustala pozwolenie zintegrowane:

Instalacje położone na terenie jednego zakładu obejmuje się jednym pozwoleniem zintegrowanym.

Instalacje wymagające pozwolenia zintegrowanego powinny spełniać wymagania ochrony środowiska wynikające z najlepszej dostępnej techniki. Nie mogą powodować przekroczenia granicznych wielkości emisyjnych.

Graniczne wielkości emisyjne oraz minimalne wymagania wynikające z najlepszej dostępnej techniki, określi w rozporządzeniu Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki.

Wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego powinien dodatkowo zawierać informacje o oddziaływaniu emisji na środowisko jako całość oraz istniejącym lub możliwym oddziaływaniu transgranicznym na środowisko,

Wniosek przedkłada się w dwu egzemplarzach. Do wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego należy dołączyć ocenę zgodności z minimalnymi wymaganiami wynikającymi z najlepszej dostępnej techniki dla instalacji, która jest przedmiotem wniosku o wydanie pozwolenia sporządzoną przez akredytowaną jednostkę, oraz dowód uiszczenia opłaty rejestracyjnej.

Minister właściwy do spraw środowiska prowadzi rejestr wniosków o wydanie pozwolenia zintegrowanego, ocen zgodności z minimalnymi wymaganiami oraz wydanych pozwoleń zintegrowanych, a także analizuje wnioski i wydane pozwolenia z punktu widzenia spełnienia wymagań wynikających z najlepszej dostępnej techniki.

Minister Środowiska gromadzi informacje o najlepszych dostępnych technikach oraz koordynuje przepływ tych informacji na potrzeby organów administracji i zainteresowanych podmiotów korzystających ze środowiska. Minister może zlecić innemu podmiotowi wykonywanie zadań w zakresie rejestracji i gromadzenia informacji.

Ustawa wprowadza regulacje pozwalające na udział społeczeństwa w procesach podejmowania decyzji w dziedzinie ochrony środowiska. Tak więc, wnioski o wydanie pozwolenia zintegrowanego podlegają postępowaniu z udziałem społeczeństwa, z wyjątkiem przedsięwzięć realizowanych na terenach zamkniętych.

W razie możliwości wystąpienia transgranicznego oddziaływania na środowisko instalacji wymagającej uzyskania pozwolenia zintegrowanego, należy przeprowadzić postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania. Postępowanie takie przeprowadza się za pośrednictwem Ministra Środowiska.

Przed dokonaniem zmian w instalacji objętej pozwoleniem zintegrowanym, polegających na zmianie sposobu funkcjonowania instalacji, prowadzący instalację jest obowiązany poinformować o planowanych zmianach organ właściwy do wydania pozwolenia. Organ może uznać, że planowane zmiany w instalacji wymagają zmiany niektórych warunków wydanego pozwolenia zintegrowanego i zobowiązać prowadzącego instalację, w terminie 30 dni od otrzymania informacji, do złożenia wniosku o zmianę pozwolenia.

Przed dokonaniem istotnych zmian w instalacji objętej pozwoleniem zintegrowanym prowadzący instalację jest obowiązany poinformować organ właściwy do wydania pozwolenia o planowanych zmianach i złożyć wniosek o zmianę wydanego pozwolenia zintegrowanego

Ustawa nakazuje organowi właściwemu do wydania pozwolenia co najmniej raz na 5 lat dokonać analizy wydanego pozwolenia zintegrowanego. Wydane pozwolenie zintegrowane analizowane jest również, jeżeli nastąpiła zmiana w najlepszych dostępnych technikach, pozwalająca na znaczne zmniejszenie wielkości emisji bez powodowania nadmiernych kosztów, lub wynika to z potrzeby dostosowania eksploatacji instalacji do zmian przepisów o ochronie środowiska.

Pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza

Pozwolenie na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza nie jest wymagane tylko w przypadku emisji niezorganizowanej oraz z instalacji:

  1. z których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza odbywa się w sposób niezorganizowany, bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych,
  2. wentylacji grawitacyjnych,
  3. energetycznych:
    • opalanych węglem kamiennym o łącznej nominalnej mocy do 5 MWt,
    • opalanych koksem, drewnem, słomą, olejem napędowym i opałowym o łącznej nominalnej mocy do 10 MWt,
    • opalanych paliwem gazowym o łącznej nominalnej mocy do 15 MWt,
  4. innych niż energetyczne o łącznej nominalnej mocy do 1 MWt, opalanych węglem kamiennym, koksem, drewnem, słomą, olejem napędowym i opałowym, paliwem gazowym,
  5. do przetaczania paliw płynnych,
  6. do suszenia zboża,
  7. w lakierniach zużywających na dobę mniej niż 3 kg lakierów wodnych i lakierów o wysokiej zawartości cząstek stałych,
  8. stosowanych w gastronomii,
  9. w oczyszczalniach ścieków,
  10. w zbiornikach bezodpływowych kanalizacji lokalnej,
  11. w przechowalniach owoców i warzyw.
  12. stosowanych w hutach szkła - o wydajności mniejszej niż 1 tona na dobę,
  13. stosowanych w fermach hodowlanych, z wyłączeniem instalacji zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
  14. do suszenia, brykietowania i mielenia węgla - o mocy przerobowej mniejszej niż 30 ton surowca na godzinę,
  15. stosowanych w młynach spożywczych,
  16. do produkcji wapna palonego - przy wydajności mniejszej niż 10 ton na dobę.

Wydane przed dniem wejścia w życie ustawy decyzje ustalające rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza wygasają z upływem okresu, na który były wydane, a jeżeli nie był podany termin ich obowiązywania, z dniem 30 czerwca 2006 r. Jeżeli wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza nie wymaga pozwolenia, decyzje ustalające rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza wygasają z dniem wejścia w życie ustawy.

Jeżeli Jednostka Organizacyjna ubiega się o wydanie pozwolenia na wprowadzenie gazów lub pyłów dla nowo budowanej instalacji lub zmienianej w sposób do powietrza na obszarze, na którym zostały przekroczone standardy jakości powietrza, wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza dla nowo budowanej instalacji lub zmienianej w sposób istotny jest możliwe, jeżeli zostanie zapewniona odpowiednia redukcja ilości wprowadzanych do powietrza gazów lub pyłów powodujących naruszenia tych standardów, wprowadzanych z innych instalacji usytuowanych na tym obszarze. Łączna redukcja ilości wprowadzanych do powietrza gazów lub pyłów z innych instalacji powinna być o co najmniej 30% większa niż ilość gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzania do powietrza z nowo zbudowanej instalacji lub instalacji zmienionej w sposób istotny.

Wydanie pozwolenia w tym przypadku, wymaga przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego (nowość w przepisach o ochronie powietrza). Należy złożyć o wszczęcie postępowania kompensacyjnego wniosek, do którego należy dołączyć:

W postępowaniu kompensacyjnym uczestniczą prowadzący inne instalacje, którzy wyrazili zgodę na ograniczenie ilości wprowadzanych do powietrza gazów lub pyłów.

Pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska

Pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska jest wymagane, gdy hałas w środowisku przekracza dopuszczalne poziomy.

Wydane przed dniem wejścia w życie ustawy decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu przenikającego do środowiska wygasają z upływem okresu, na który były wydane, a jeżeli nie był podany termin ich obowiązywania, z dniem 30 czerwca 2006 r.

W przypadku stwierdzenia przez organ właściwy do wydania pozwolenia na emitowanie hałasu do środowiska, iż poza zakładem przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu, organ, w drodze postanowienia, wzywa prowadzącego zakład do przedłożenia wniosku o wydanie pozwolenia. Na postanowienie to przysługuje zażalenie. Obowiązek posiadania pozwolenia na emitowanie hałasu do środowiska powstaje po upływie 6 miesięcy od daty doręczenia postanowienia.

W pozwoleniu określane są wartości dopuszczalne poziomu hałasu emitowanego przez zakład, określone oddzielnie dla pory dnia i nocy.

Pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska nie jest wymagane, gdy hałas powstaje w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów lub z działalnością osoby fizycznej nie będącej przedsiębiorcą.

Pozwolenie na emitowanie pól elektromagnetycznych

Pozwolenie na emitowanie pól elektromagnetycznych jest wymagane dla:

  1. linii i stacji elektroenergetycznych o napięciu znamionowym 110 kV lub wyższym,
  2. instalacji radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i radiolokacyjnych, których równoważna moc promieniowana izotropowo jest równa 15 W lub wyższa, emitujących pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0,03 MHz do 300.000 MHz.

Prowadzący istniejącą instalację, z której emisja wymaga pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych, powinien je uzyskać do dnia 31 grudnia 2005 r. Przez istniejącą instalację rozumie się instalację, której użytkowanie rozpoczęto przed dniem wejścia w życie ustawy.

Zgodnie z ustawą Organ ochrony środowiska może:
- udzielić pozwolenia
- odmówić wydania pozwolenia
- stwierdzić wygaśnięcie pozwolenia
- ograniczyć pozwolenie za odszkodowaniem
- ograniczyć pozwolenie bez odszkodowaniem
- cofnąć pozwolenie za odszkodowaniem
- cofnąć pozwolenie bez odszkodowaniem
- przenieść prawa i obowiązki wynikające z pozwolenia na nabywcę instalacji
- odmówić przeniesienia praw i obowiązków wynikających z pozwolenia na nabywcę instalacji

ŚRODKI FINANSOWO-PRAWNE

Opłaty za korzystanie ze środowiska oraz administracyjne kary pieniężne są środkami finansowo - prawnymi ochrony środowiska.

W sprawach opłat za korzystanie ze środowisk oraz kar pieniężnych za naruszenie wymagań ochrony środowiska w okresie przed dniem wejścia w życie nowych regulacji w tym zakresie (1 stycznia 2002 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

Opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za:

  1. wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
  2. wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
  3. pobór wód,
  4. składowanie odpadów.

Administracyjna kara pieniężna jest ponoszona za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska, ustalonych decyzją, a także w zakresie magazynowania odpadów i emitowania hałasu do środowiska.

Podmiot korzystający ze środowiska bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej decyzji ponosi opłatę podwyższoną za korzystanie ze środowiska. W razie korzystania ze środowiska z przekroczeniem lub naruszeniem warunków określonych w pozwoleniu lub innej decyzji podmiot korzystający ze środowiska ponosi, oprócz opłaty, administracyjną karę pieniężną.

Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wynikające z eksploatacji urządzeń, wnosi się na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce rejestracji podmiotu korzystającego ze środowiska.

Opłatę ustala się według stawek obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce.

Podmiot korzystający ze środowiska wnosi opłatę do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału (dotyczy to także opłaty za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód, składowanie odpadów)

! Podmiot korzystający ze środowiska powinien prowadzić, aktualizowaną co kwartał, ewidencję zawierającą odpowiednio:

  1. informacje o ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie których określono te ilości,
  2. informacje o ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i podziemnej,
  3. informacje o ilości, stanie i składzie ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi,
  4. informacje o wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu, z którego odprowadzane są ścieki,

Zasady prowadzenia ewidencji odpadów określają przepisy ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628).

Podmiot korzystający ze środowiska w terminie wniesienia opłaty (do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału) przedkłada marszałkowi województwa wykaz zawierający informacje i dane, o których mowa powyżej, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat.

Wykaz, na podstawie którego ustalono opłaty za składowanie odpadów, podmiot korzystający ze środowiska przedkłada także wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwemu ze względu na miejsce składowania odpadów.

Nie wnosi się opłat z tytułu tych rodzajów korzystania ze środowiska spośród wymienionych w art. 273 ust. 1, których kwartalna wysokość, nie przekracza 25% najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu 30 września roku poprzedniego, określonego na podstawie odrębnych przepisów.

Sejmik województwa może, w drodze aktu prawa miejscowego, uchwalić podwyższenie wartości procentowej, jednak nie więcej niż do 50%.

W przypadku gospodarki wodnej zwolniony z opłat jest pobór wody:

  1. dokonywany na potrzeby przerzutów wody,
  2. na potrzeby energetyki wodnej, pod warunkiem zwrotu takiej samej ilości wody, co najmniej nie gorszej jakości, w odległości mniejszej niż 1 km od miejsca jej poboru,
  3. powierzchniowej na potrzeby związane z wytwarzaniem energii cieplnej lub elektrycznej w części odpowiadającej ilości tej wody odprowadzanej do odbiornika, pod warunkiem, że pobór ten oraz odprowadzanie wód chłodniczych i wód pochodzących z obiegów chłodzących są zgodne z pozwoleniem,
  4. na potrzeby funkcjonowania pomp cieplnych oraz geotermii, wykorzystujących energię wody podziemnej, pod warunkiem zwrotu do wód podziemnych takiej samej ilości wody, co najmniej nie gorszej jakości,
  5. na potrzeby chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych, pod warunkiem, że pobór ten oraz odprowadzenie wykorzystanej wody jest zgodne z pozwoleniem,
  6. na potrzeby nawadniania wodami powierzchniowymi użytków rolnych i gruntów leśnych,
  7. pochodzącej z odwodnienia gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych i zakładów górniczych.

Zwolnione z opłat jest również wprowadzanie:
- do ziemi - ścieków w celu rolniczego wykorzystania, w przypadku posiadania pozwolenia wodnoprawnego na takie ich wykorzystanie,
- do wód - wód chłodniczych i wód pochodzących z obiegów chłodzących, jeżeli ich temperatura nie przekracza +26°C albo naturalnej temperatury wody, w przypadku, gdy jest ona wyższa niż +26°C,
- do wód - wód zasolonych, jeżeli wartość sumy jonów chlorków i siarczanów w tych wodach nie przekracza 500 mg/l.

Marszałek województwa wymierza opłatę w drodze decyzji w przypadku nie uiszczenia przez podmiot korzystający ze środowiska opłaty albo uiszczenia opłaty w wysokości nasuwającej zastrzeżenia, na podstawie własnych ustaleń lub kontroli oraz wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

OPŁATY PODWYŻSZONE

Podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone o 500% w przypadku braku wymaganego pozwolenia na:

  1. wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów,
  2. pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi.

W przypadku odpadów opłaty podwyższone podmiot ponosi za:

  1. Za składowanie odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 0, 05 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania.
  2. Magazynowanie odpadów bez wymaganej decyzji określającej sposób i miejsce magazynowania traktuje się jako składowanie odpadów bez wymaganej decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska,
  3. Za składowanie odpadów w miejscu na ten cel nie przeznaczonym, podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 0,1 stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania.
  4. W przypadku pozbycia się odpadów:
    • nad brzegami zbiorników wodnych, a zwłaszcza w strefach ochronnych ujęć wód i na terenach wypływu wód z warstw wodonośnych,
    • na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody,
    • na terenach leśnych albo uzdrowiskowych lub na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,

    podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 0, 15 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania.
  5. Podmiot korzystający ze środowiska w przypadku pozbycia się odpadów do śródlądowych wód powierzchniowych i podziemnych, morskich wód wewnętrznych lub wód morza terytorialnego ponosi opłatę podwyższoną w wysokości 100-krotnej jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku.

Opłat za pobór wód, wprowadzanie ścieków i za składowanie odpadów dotyczą przepisy szczegółowe.

ADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNE

Wojewódzki inspektor ochrony środowiska wymierza administracyjną karę pieniężną za:

  1. przekroczenie określonych w ilości lub rodzaju gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza,
  2. przekroczenie określonych w ilości, stanu lub składu ścieków,
  3. przekroczenie określonej w pozwoleniach na pobór wód, ilości pobranej wody,
  4. naruszenie warunków decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów albo decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów, wymaganych przepisami ustawy o odpadach, co do rodzaju i sposobów składowania lub magazynowania odpadów,
  5. przekroczenie, określonych w pozwoleniach poziomów hałasu.

Karę wymierza się w wysokości 10-krotnej wielkości jednostkowej stawki opłat:

  1. za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
  2. za pobór wód.

Za składowanie odpadów z naruszeniem rodzaju i sposobów składowania odpadów, określonych w decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska, lub magazynowanie odpadów z naruszeniem decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów wymierza się karę w wysokości 0, 1 stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania.

Wymierzenie kary odbywa się dwuetapowo poprzez:

  1. ustalenie wymiaru kary biegnącej, określającego godzinową albo dobową stawkę kary w okresie, w którym trwa naruszenie lub przekroczenie,
  2. wymierzenie kary za okres, w którym trwało naruszenie lub przekroczenie.

Wymiar kary biegnącej może ulec zmianie na wniosek podmiotu korzystającego ze środowiska, zawierający:

  1. wyniki pomiarów lub sprawozdanie z własnych ustaleń,
  2. termin przeprowadzenia pomiarów lub dokonania własnych ustaleń,
  3. informacje o sposobie ograniczenia przekroczenia lub naruszenia.

Wniosek ten powinien być przedłożony wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w terminie 30 dni od dokonania własnych pomiarów lub ustaleń. Jeżeli wojewódzki inspektor ochrony środowiska w ciągu 30 dni od dnia wpływu wniosku stwierdzi, że przekroczenie lub naruszenie jest wyższe niż podano we wniosku lub nie ustało, wymierza na okres 60 dni, począwszy odpowiednio od doby albo godziny, w której stwierdzono bezzasadność wniosku, nową wysokość kary biegnącej, stosując stawki kar zwiększone 2-krotnie.

Wojewódzki inspektor ochrony środowiska nie wszczyna postępowania w sprawie wymierzenia kary, jeżeli przewidywana jej wysokość nie przekracza najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników obowiązującego w dniu 30 września roku poprzedniego, określonego na podstawie odrębnych przepisów.

Administracyjne kary pieniężne wnosi się na rachunek wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

Organem właściwym w sprawach odraczania terminu płatności opłaty za korzystanie ze środowiska, bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej a także jej zmniejszania i umarzania jest marszałek województwa, a w sprawach administracyjnych kar pieniężnych - wojewódzki inspektor ochrony środowiska.

Decyzja o odroczeniu terminu płatności może być podjęta w zrazie stwierdzenia, że podmiot zobowiązany do uiszczenia należności realizuje inwestycje, a ich wykonanie i oddanie do użytku w okresie nie dłuższym niż 5 lat zapewni usunięcie przyczyn wymierzania kary bądź podwyższonej opłaty. Jeżeli inwestycji proekologiczne, stanowiące warunek odroczenia, nie zostaną wykonane i oddane do użytku w określonym terminie, właściwy organ orzeknie decyzję o obowiązku uiszczenia odroczonych należności, wraz z opłatą prolongacyjną określoną w ustawie- Ordynacja podatkowa oraz odsetkami za zwłokę za okres odroczenia. Analogicznie można postąpić w przypadku stwierdzenia, że inwestycja nie jest realizowana zgodnie z ustalonym harmonogramem. Karę lub opłatę, których termin płatności został odroczony, zmniejsza się o kwotę środków własnych wydatkowanych na realizację tych inwestycji, jeżeli wykonano je terminowo, a do kwoty pozostałej do zapłacenia stosuje się odpowiednio przepisy ustawy Ordynacja podatkowa dotycząca opłaty prolongacyjnej.

PROGRAMY DOSTOSOWAWCZE

Prawo ochrony środowiska wprowadza nową instytucję w polskim prawie - program dostosowawczy, mającą zastosowanie do instalacji istniejących, działających przed dniem wejścia w życie ustawy, które nie spełniają wymogów ochrony środowiska, a za ich dalszą eksploatacją przemawia interes publiczny.

Program dostosowawczy jest wynegocjowanym indywidualnie szczegółowym harmonogramem rzeczowo-finansowym realizacji obowiązków związanych z ochroną środowiska przez prowadzącego instalację, wprowadzany będzie decyzją administracyjną.

O ustalenie programu dostosowawczego może ubiegać się prowadzący istniejącą instalację zaliczoną do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, objętą obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego oraz należącą do rodzajów instalacji uznanych przez Ministra Środowiska w rozporządzeniu za odpowiednie do ubiegania się o ustalenie programu dostosowawczego.

Ponadto o ustalenie programu dostosowawczego prowadzący instalację może się ubiegać, jeżeli:

  1. realizuje przedsięwzięcia zapewniające spełnienie przez instalację wymagań wynikających z najlepszej dostępnej techniki oraz usunięcie szkód w środowisku spowodowanych przez eksploatację instalacji,
  2. eksploatacja prowadzonej przez niego instalacji nie powoduje pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach, a w szczególności nie zagraża życiu lub zdrowiu ludzi.

Program dostosowawczy jest ustalany na wniosek prowadzącego instalację. Wniosek ten prowadzący instalację przedkłada wojewodzie.

Wniosek o ustalenie programu dostosowawczego powinien zawierać:

  1. wykazanie istnienia okoliczności uniemożliwiających lub w bardzo istotny sposób utrudniających dotychczasową realizację obowiązków związanych z ochroną środowiska,
  2. wskazanie wymagań najlepszej dostępnej techniki, które nie są spełnione przez instalację,
  3. wskazanie szkód w środowisku, jakie powoduje lub powodowała eksploatacja instalacji, w szczególności wynikających z przekraczania standardów jakości środowiska,
  4. opis przedsięwzięć zrealizowanych w okresie ostatnich 3 lat przed złożeniem wniosku oraz realizowanych aktualnie,
  5. wiarygodny plan sposobu finansowania poszczególnych etapów przedsięwzięć wskazanych w programie dostosowawczym,
  6. obliczenie przewidywanej wysokości opłat za korzystanie ze środowiska, jakie prowadzący instalacje powinien ponosić w okresie realizacji programu dostosowawczego, jeżeli wnioskowane jest odroczenie terminu ich płatności.

Dodatkowo do wniosku prowadzący instalację powinien załączyć projekt programu dostosowawczego, przegląd ekologiczny oraz wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego ustalenia, które będą zawarte w programie dostosowawczym.

Instytucja programu dostosowawczego pomyślana jest jako czasowy wyjątek od konieczności podporządkowania się ogólnym zasadom ochrony środowiska i ma charakter przejściowy. Zaplanowany termin realizacji programu nie może trwać dłużej niż sześć lat i nie może przekroczyć roku 2010, przy czym postępowanie negocjacyjne powinno być zakończone przed końcem 2009 roku. Jeżeli warunek ten nie jest spełniony, wojewoda odmawia wydania pozwolenia zintegrowanego. Odmowa następuje również, gdy:

- realizacja poszczególnych etapów skutkuje sankcjami pieniężnymi, nie niższymi niż przewidywane koszty danego etapu,
- realizacja poszczególnych zadań ujętych w programie powinna przebiegać etapowo, w okresach nie dłuższych niż 6 miesięcy,
- odroczenie terminu płatności opłat za korzystanie ze środowiska może dotyczyć najwyżej 70% ich przewidywanej wysokości.

AKTY PRAWNE

  1. ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628).
  2. ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627).
  3. ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo Ochrony Środowiska, o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085)
  4. rozporządzenie Ministra Środowiska z 20 lutego 2001 roku w sprawie określenia wzoru publicznie dostępnego wykazu danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie (Dz. U. Nr 15, poz. 164).
  5. w rozporządzenie Ministra Środowiska z 23 lutego 2001roku w sprawie stawek opłat za udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie (Dz. U. nr 16, poz. 183).
  6. rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 14 lipca 1998 r. w sprawie określenia rodzajów inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi albo mogących pogorszyć stan środowiska oraz wymagań, jakim powinny odpowiadać oceny oddziaływania na środowisko tych inwestycji. (Dz. U. Nr 93, poz. 589)

 

Tekst pochodzi z materiałów szkoleniowych firmy Atmoterm Sp. z o.o.