ROŚLINY WSKAŹNIKOWE.

Wśród roślin, jakie zastajemy na danym terenie, można się doszukać gatunków o znaczeniu wskaźnikowym. Są to rośliny, które rosną tylko w określonych warunkach, a więc są wskaźnikami rodzaju gleby (wg Boas 1958 i Ellenberga 1950).

Na ich podstawie możemy określić warunki glebowe jak również możemy określić jakiego typu roślinność może się na danym obszarze rozwijać. Wyciąganie wniosków na podstawie roślin wskaźnikowych jest metodą pewną, jednak metodę tę trzeba dobrze opanować. Występowanie pojedynczych roślin wskaźnikowych jest kryterium niewystarczającym i może prowadzić do błędnych wniosków.

Należy pamiętać, że w naszych badaniach możemy brać pod uwagę tylko te miejsca, na których występują duże skupiska tych roślin, a przede wszystkim tam gdzie występuje jednocześnie kilka gatunków.

Zad 1

Na wybranym obszarze w waszej okolicy wykonajcie badania określające odczyn gleby na podstawie rosnącej roślinności. Posługując się tablicami zwróćcie uwagę na skupiska roślinne. Sporządźcie mapki florystyczne badanego terenu.

Aby szczegółowo zbadać odczyn gleby skorzystajcie z ćwiczenia "Badanie odczynu pH gleby".

Rośliny wskazujące gleby ubogie w wapń - o odczynie pH kwaśnym

Rumian polny (Anthemis arvensis)
Fiołek polny (Viola tricolor)
Pięciornik srebrny (Potentilla argentea)
Szczaw polny (Rumex acetosella)
Czerwiec roczny (Scleranthus annuus)

Rośliny wskazujące gleby bogate w wapń - o odczynie pH zasadowym

Blekot pospolity (Aethusa cynapium)
Świerzbnica polna (Knautia arvensis)
Gorczyca polna (Sinapis arvensis)
Szałwia łąkowa (Salvia pratensis)

Zad. 2

Roślinność napotkana w okolicach gdzie człowiek nie uprawia ziemi i specjalnie nie pielęgnuje roślin może dużo powiedzieć nam o rodzaju gleby występującej w okolicy.

Na podstawie poniżej przedstawionych grup roślin wskaźnikowych określcie rodzaj gleby w wybranym przez was terenie.

Aby potwierdzić wasze wyniki zastosujcie także metodę oznaczania rodzaju gleby badając grudkę ziemi jak w ćwiczeniu "Rodzaje gleb".

Rośliny wskazujące gleby piaszczyste:

Szczaw polny (Rumex acetosella)
Ślaz zaniedbany (Malva neglecta )
Bodziszek drobny(Geranium pusillum)
Złocień polny (Chrysanthemum segetum)
Fiołek polny (Viola tricolor)

Rośliny wskazujące gleby gliniaste:

Łopian większy (Artium lappa)
Ostrożeń polny (Cirsium arvense)
Gorczyca polna (Sinapis arvensis)
Szałwia łąkowa (Salvia pratensis)
Łoboda rozłożysta (Atriplex patula)

Rośliny wskazujące gleby ilaste:

Jaskier rozłogowy (Ranuncullus repens)
Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus)
Ostróżeczka polna (Delphinum consolida)
Pięciornik gęsi (Potentilla anserina)

Zad.3

Roślinność może nam dużo powiedzieć o jakości gleby oraz o zawartych w niej składnikach mineralnych. Posługując się tablicami "Roślin wskaźnikowych" spróbujcie odnaleźć takie tereny gdzie zawartość azotu w glebie jest znaczna.

Rośliny wskazujące gleby bogate w związki azotu: