Wydawnictwo Zielone Brygady - dobre z natury

UWAGA!!! WYDAWNICTWO I PORTAL NIE PROWADZĄ DZIAŁALNOŚCI OD 2008 ROKU.

Polityka dla śmiertelników

Książka Johna E. Seery, profesora w katedrze polityki na College’u Pomona, jest niezmiernie prowokująca i przewrotna. I to do tego stopnia, iż nasuwa się nawet pytanie, czy nie należałoby jej traktować jako ironicznej satyry. Jedna z najbardziej uderzających cech tej pracy polega na nieustannym zabawach ze słowem, dwuznacznościami i wykorzystaniu dzisiejszego języka kolokwialnego do opisania klasycznych koncepcji.

Seery zaczyna od zapowiedzi, że będzie starał się wypracować liberalną teorię polityczną, która sumiennie uwzględniałaby śmierć. W pierwszej części, zatytułowanej Akademia (str. 1 – 42), zajmuje się koncepcjami śmierci w teoriach Hobbesa, Arendt i Foucaulta. Hobbes chciałby oprzeć stabilny ustrój polityczny na lęku przed gwałtowną śmiercią. Zdaniem Arendt polis podtrzymuje istnienie w zbiorowej pamięci obywateli, którzy nie żyją. Foucault zwraca uwagę na kontrast pomiędzy późnonowoczesnym społeczeństwem, w którym o śmierci mówi się niewiele, gdy tymczasem wszędzie, zwłaszcza w Trzecim Świecie, ludzie bezustannie giną brutalną i gwałtowną śmiercią. Wytykając domniemane luki w tych wywodach, Seery przechodzi do literatury, zwłaszcza do opowieści o zejściu do świata podziemnego i tu zaczyna próby swojej teorii śmierci.

W drugiej części pracy pt. Jaskinia (str. 43 – 80), Seery próbuje odwrócić standardowe interpretacje Platona, poczynając od podkreślenia, iż Sokrates był radykalnym sceptykiem i dowodząc, że Platon w gruncie rzeczy podążył za sceptyczną, sokratejską linią rozumowania – zdaniem autora obszerne partie Państwa, nie tylko opowieść o Er, lecz również światopogląd transcendentalny, wyrażony w Podzielonej Prostej i Metaforze Jaskini, nie miały być, wedle intencji Platona, brane poważnie.

W Grobowcu (str. 81 – 120) Seery podejmuje quasi-Nietzscheańską krytykę chrześcijaństwa. Do tego dorzuca pewne post-freudowskie, prostacko psychobiologiczne interpretacje tej religii, które prawdopodobnie urażą uczucia części czytelników. Propozycja ponownego odczytania chrześcijaństwa bez uwzględnienia zmartwychwstania zakrawa na kpinę.

W Łonie (str. 122 – 153) Seery omawia prace radykalnej feministki, Donny Harraway. Porównuje je do Frankensteina Mary Shelley i do polifoniczności kulturowych sensów fenomenu gwiazdy popu Madonny. Na koniec omawia pionierskie odwołanie się Haraway do Cyborga (str. 148 – 153).

Agora (str. 156 – 192) przedstawia propozycję wykorzystania świata podziemi, skonstruowanego podobnie jak u starożytnych Greków, w teorii i praktyce polityki jako bodźca ożywiającego dyskusje. Byłby to myślowy eksperyment, w którego ramach teoretycy i zwykli ludzie mieliby zwracać się do siebie tak, jakby przebywali w takim podziemiu i tam ze sobą rozmawiali. Zachodzi jedynie obawa, iż takie całkowite stopienie literatury (czyli w istocie rzeczy fikcji) i teorii politycznej dałoby raczej komiczne efekty.

Seery czyni kilka interesujących uwag na temat współczesnego rozejścia się politycznej teorii i działania, jak również na temat kryzysów, trapiących epokę późnej nowoczesności. Jednak wskutek mało precyzyjnej analizy charakteru tego kryzysu, oglądanego z perspektywy ultraradykalnej lewicy, wydaje się, że autorowi brak jednak woli kontestacji. Dawno umarły mit o jakimś podziemnym świecie raczej nie na wiele zda się w obliczu narastającego kryzysu na wielką skalę – śmierci prawdziwego społeczeństwa i prawdziwej polityki we współczesnych społeczeństwach zachodnich, opanowania świata przez traktującą wszystko instrumentalnie technikę, itd., itp. Kryzys ten ma jasno określony aspekt społeczno-polityczny – tryumf reżimu zarządzająco-terapeutycznego: zarządzającej, motywowanej wyłącznie ekonomicznie prawicy oraz terapeutycznego liberalizmu lewicowego, którego obchodzi wyłącznie polityczna poprawność. Perspektywa przezwyciężenia kryzysu późnej nowoczesności i odrzucenia tyranii zarządzających i terapeutów to pytania o wiele bardziej prowokacyjne i buntownicze.
Marek Węgierski
tłum. Jacek Spólny

John E. Seery, Teoria polityki dla śmiertelników: odcienie sprawiedliwości, obrazy walki ze śmiercią, Cornel University Press, Cornell Studies in Political Theory, red. serii: William E. Connolly, Ithaca i Londyn 1996.
Marek Węgierski