ROAD PROTESTERS – ŚWIADOMA EKOLOGIA

Książka jest wynikiem osobistych obserwacji Rafała Rafalskiego, który bezpośrednio uczestniczył w licznych protestach prowadzonych przez ekologów na terenie Wielkiej Brytanii w latach 1993 – 1997, skierowanych przeciwko budowie nowych dróg i autostrad. Podczas ich trwania uformował się nowy ruch – Road Protesters. Autor skupił się na tym etapie działalności proekologicznej. Opisał zarówno wymiar kulturowy owego ruchu, jak i praktyczne metody jego wdrażania w życie. Podkreślił też powody, które skłoniły młodych ludzi do porzucenia dotychczasowego – konformistycznego trybu życia. Czytamy o problematyce głębokiej ekologii, której celem jest wdrażanie nowych rozwiązań nie tylko na płaszczyźnie ekoekonomicznej i ekospołecznej, ale również ekoświadomościowej. Taka postawa jest – jak się powszechnie wydaje – odpowiedzią na wszechobecną amerykanizację i macdonaldyzację kultury oraz powstanie nowego, globalnego ładu.
Autor stara się w książce odpowiedzieć na pytania: jakie było społeczno-kulturowe tło tych wydarzeń i czy radykalne protesty ekologiczne są w stanie, w jakikolwiek sposób, wpłynąć na politykę państwa? Rozwinął on wątki dotyczące społeczno-politycznych uwarunkowań Wielkiej Brytanii lat 80-tych i 90-tych XX w., a także zagadnień dotyczących ochrony środowiska naturalnego.
W pierwszym rozdziale autor przedstawił genezę ruchu Road Protesters. Następnie nawiązał do brytyjskiego prawodawstwa i praworządności. Wszystko to umiejscowił na tle burzliwej dla Wielkiej Brytanii epoki thatcheryzmu i związanych z nią przemian polityczno-społecznych. W kolejnym rozdziale omówiona została specyfika samego ruchu – jego inspiracje filozoficzne, symbolika oraz kultura duchowa. Przedstawiono cele i taktykę działania Road Protesters.
Książka traktuje również o brytyjskich organizacjach ekologicznych, porusza podstawowe wątki ekologiczno-społeczne lat 80-tych i 90-tych XX w.
Autor dobitnie zwraca uwagę na fakt, że nowy ruch to nie tylko odmienne niż dotychczas metody proekologicznego działania, ale przede wszystkim światopogląd, porównywalny do New Age. Czerpie on swoją inspirację m.in. z ekologii głębokiej, zapoczątkowanej przez norweskiego filozofa i ekologa – Arne Naessa. Do poprzedników tejże należą: filozofia wieczysta, naturalistyczna tradycja literacka, ekologia naukowa, tzw. “nowa fizyka”, niektóre źródła chrześcijańskie i starochrześcijańskie, mądrość ludów pierwotnych oraz tradycja duchowa Wschodu (buddyzm, taoizm). Ekologia głęboka nie oddziela człowieka od środowiska naturalnego.
Publikacja zwraca Czytelnikowi uwagę na fakt, że świat jest istotą i zarazem częścią naszego własnego ciała. Dlatego też powinniśmy traktować go z empatią. My – to natura, a natura – to my. Nowy ruch to organizacja eko-wojowników, którzy na rozmaite sposoby przywracają Ziemi godność i bronią jej dobrego imienia.
Autor zwraca uwagę, że istotną rolę w naszej psychice i kulturze zajmuje np. drzewo. Częstokroć nie zdajemy sobie sprawy z roli przyrody w naszej świadomości. Wdrożenie ekologicznej postawy współczesnemu człowiekowi jest jednym z celów etyki środowiskowej. Obrońcy przyrody starają się piętnować błędy dotychczasowej polityki państwowej, nie uwzględniającej założeń ekologicznych i – jak sami twierdzą – krótkowzrocznej.
Protesty przeciwko budowie dróg, kampania przeciw CJB (Criminal Justice Bill) – to, tylko niektóre z form zorganizowanej reakcji Road Protesters na stan faktyczny współczesnej polityki. Działania te przybierają przeważnie postać “akcji bezpośredniej”.
Rafał Rafalski uwrażliwia Czytelnika na problematykę związaną z ekologią. Jest to sfera, obok której nie wolno nam przechodzić obojętnie. Każdego z nas dotyczy los drzewa, podobnie jak w naszym wspólnym interesie leży zachowanie czystej atmosfery i czystych rzek. Książka jest ekologicznym przesłaniem dla każdego kraju. Może być apelem zarówno dla kultury anglosaskiej, jak i dla Polski. Problematyka ochrony środowiska przybrała już wymiar globalny.
Po książkę warto sięgnąć zarówno ze względów ekonomicznych, jak i edukacyjnych. Ekonomia myślenia młodych ekologów zawiera się w przesłaniu, że ceniąc sobie przyrodę – zyskujemy na tym. Pod względem edukacyjnym dowiadujemy się, iż nie jesteśmy odosobnieni w dążeniach w kierunku zmiany oblicza “ludzkiego świata”.
Na pozór opisowy charakter książki przemawia do Czytelnika prostotą wypowiedzi i wyrazistością słowa. Składa się ona z pięciu rozdziałów, rozwijając tematykę ruchu Road Protesters i przybliżając jego cele. Publikacja skierowana jest do osób w każdym wieku – do tych, którym leży na sercu dobro przyszłych pokoleń. Na przykładzie Road Protesters dowiadujemy się o heroicznej postawie ekologów, ich poświęceniu, kulturze, sukcesach i porażkach. To na nas samych spoczywa obowiązek kontynuowania i wdrażania podobnych przedsięwzięć w Polsce i całej Europie środkowo-wschodniej. Autor zwraca się bezpośrednio do nas – opisując ideę brytyjską zachęca Polaków do podejmowania heroicznych wyzwań, ponieważ – jak sądzi – jedynie taka postawa jest w stanie wpłynąć na działalność polityków, których – jak na razie – ekologia niewiele obchodzi. Książka stanowi cenny instruktaż dla zdecydowanych na działanie obrońców uciśnionej natury, słyszących jej głos.

Rafalski Rafał: Brytyjski ruch Road Protesters, Wydawnictwo “Zielone Brygady”, Kraków 2003, s. 148. Publikacja bezpłatna dla czytelników ZB (koperta A4 + znaczek za 1,6 zł).