Zielone Brygady nr 11 (113), 1-15 czerwca 1998
"Wilcza Sieć" jest najważniejszym projektem realizowanym przez Stowarzyszenie dla Natury "WILK" od 1996 r. Jego głównymi celami było doprowadzenie do ochrony gatunkowej wilka na obszarze całej Polski oraz rozwiązywanie i przeciwdziałanie problemom wynikających z koegzystencji człowieka i wilka na tym samym obszarze.
W ramach "Wilczej Sieci" współpracuje ze Stowarzyszeniem dla Natury "WILK" ok. 150 osób z różnych rejonów Polski. Osoby te współpracują poprzez: zbieranie informacji nt. wilków, rozprowadzanie ulotek i biuletynów, rozwieszanie w szkołach i na uczelniach materiałów edukacyjnych, zbieranie podpisów pod petycjami, rozprowadzanie i zbieranie ankiet, prowadzenie różnorodnych działań edukacyjnych czy też tłumaczenie materiałów stowarzyszenia na język angielski i niemiecki.
Generalnie działania "Wilczej Sieci" można podzielić na cztery, wzajemnie uzupełniające się części, tj.:
Na szczeblu lokalnym prowadzono działania mające na celu zniesienie planowanych na sezon 1997/98 limitów odstrzałów wilków. Rozpoznawano również i konsultowano możliwości zmniejszania szkód wśród zwierząt gospodarskich. Przeprowadzono m.in. skuteczną akcję faksową przeciwko odstrzałom wilków w woj. suwalskim. Przy zniesieniu limitu odstrzałów w woj. krośnieńskim wykorzystano fakt ratyfikowania przez Polskę konwencji berneńskiej, w której wilk został uznany za gatunek ściśle chroniony. Wprawdzie Polska zastrzegła sobie prawo do utrzymania tego gatunku na liście zwierząt łownych w części kraju, jednak zgodnie z art. 8 konwencji, bez względu na wniesione przez dany kraj zastrzeżenia, w stosunku do wilka (oraz innych gatunków) nie wolno stosować metod zabijania mogących spowodować lokalny zanik populacji tych gatunków lub poważne szkody w ich populacjach. Taką metodą było właśnie ustalenie horrendalnie wysokiego (93 osobniki) limitu odstrzału.1) Pisma w tej sprawie wysłane zostały do Sekretariatu Konwencji w Strasbourgu oraz do wiadomości Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwa Ochrony Środowiska. Prawdopodobnie dużą rolę w natychmiastowej reakcji na to pismo odegrał fakt, że Polska chce się wykazać jak największą spójnością przepisów z wymogami Unii Europejskiej, co warto wykorzystywać także w odniesieniu do innych problemów.
Na szczeblu rządowym dążono do osiągnięcia dwóch celów: po pierwsze - doprowadzenia do ochrony gatunkowej wilka w całej Polsce, a po drugie - opracowania przez zespół specjalistów Krajowej strategii ochrony wilka, której założenia przedstawiło Ministerstwu OŚZNiL Stowarzyszenie dla Natury "WILK". Obydwa te cele udało się osiągnąć.
Działania edukacyjne prowadzone w ramach projektu "Wilcza Sieć" obejmowały:
Od stycznia do czerwca 1998 r. przeprowadzono prelekcje dla 428 osób. W "Wilczych Warsztatach" wzięło udział kolejnych 14 osób. Prelekcje i wykłady prowadzono w: szkołach podstawowych w Bielsku-Białej i Żabnicy, Zespole Szkół Drzewnych i Leśnych w Żywcu, Technikum Mechanicznym w Bielsku-Białej oraz Klubie "Śrubka" w Żywcu i Miejskim Centrum Ekologicznym w Żywcu. Ofertę edukacyjną Stowarzyszenia dla Natury "WILK" zaprezentowano również podczas posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska Rady Miejskiej w Bielsku-Białej oraz spotkania dyrektorów szkół podstawowych z Bielska-Białej.
Przeprowadzono dwa "Wilcze Warsztaty" - w Puszczy Białowieskiej oraz w Bieszczadach. Zorganizowano również lokalne spotkanie członków "Wilczej Sieci" w Beskidzie Żywieckim.
Opracowano szereg wydawnictw edukacyjnych i promocyjnych, w tym materiały na gazetki ścienne: Wilk w pytaniach i odpowiedziach, Wilczy Kalendarz, Struktura socjalna wilczej grupy rodzinnej, a także polskojęzyczną i angielskojęzyczną wersję ulotek o Stowarzyszeniu "WILK" i projekcie "Wilcza Sieć".
Co dwa miesiące stowarzyszenie wydawało biuletyn pod nazwą "Wilcza Sieć"; na papierze z odzysku, w nakładzie 500 egzemplarzy (ostatni numer 550 egz.).
Część z współpracujących w ramach "Wilczej Sieci" osób specjalizuje się w wyszukiwaniu wszelkich danych o wilkach występujących w ich okolicach. Szczególnie aktywni pod tym względem są członkowie z północno-wschodniej Polski (Suwałki, Olsztyn, Bielsk Podlaski i in.) oraz Lasów Parczewskich i Poligonu Drawskiego. Troje podjęło nawet badania do prac magisterskich poświęconych wilkowi. W ramach SDN "WILK" prowadzone są także badania populacji wilka w Beskidzie Żywieckim, Śląskim, Małym i Makowskim. Pierwsze wyniki tych prac prezentowane będą podczas tegorocznej Ogólnopolskiej Konferencji Teriologicznej.
Członkowie "Wilczej Sieci" zbierają także wszelkie informacje o szkodach wyrządzanych przez wilki wśród zwierząt gospodarskich. Utrzymujemy stały kontakt z kilkoma hodowcami z woj. krośnieńskiego. Uzyskane od wojewódzkich konserwatorów przyrody informacje o szkodach dostarczają również współpracownicy z północno-wschodniej Polski.
W ramach projektu "Wilcza Sieć" opracowano specjalne materiały dla hodowców z terenów występowania wilków. Omawiają one rolę wilka w przyrodzie, motywy jego ochrony, metody zabezpieczania zwierząt gospodarskich przed atakami wilków oraz możliwości uzyskiwania odszkodowań. W bieżącym roku wydano ulotkę pt. Wilki a zwierzęta gospodarskie,2) zawierającą część tych materiałów. Ulotka rozprowadzana jest wśród hodowców, m.in. za pośrednictwem wydziałów ochrony środowiska urzędów wojewódzkich.
W związku z opracowywaniem Krajowej strategii ochrony różnorodności biologicznej, SDN "WILK" wniosło szereg swoich uwag dotyczących m.in. ochrony drapieżników. Uwagi te zostały zaakceptowane i włączone do Strategii.
SDN "WILK" podjęło działania na rzecz ochrony wilka na obszarach transgranicznych, szczególnie w Karpatach. Nawiązano kontakt m.in. z kilkoma ukraińskimi parkami narodowymi. W maju przedstawiciele stowarzyszenia brali udział w konferencji organizacji pozarządowych zorganizowanej w Karpackim Parku Narodowym na Ukrainie.
Działania "Wilczej Sieci" przedstawiane były za pośrednictwem mediów. Artykuły prasowe związane z projektem ukazały się w: ZB, "Dzienniku Polskim", "Kronice Beskidzkiej", "Życiu", "Gazecie Wyborczej" i "Przeglądzie Tygodniowym". Informacje na ten temat regularnie emitował telewizyjny program Animals. Wypowiedzi przedstawicieli SDN "WILK" podawały także Wiadomości. Wzmianki o działaniach edukacyjnych SDN "WILK" zamieszczało również: Radio Flash, RMF FM i Program III PR.
Do najważniejszych rezultatów działania "Wilczej Sieci" zaliczyć można:
Projekt finansowany jest ze środków własnych Stowarzyszenia dla Natury "WILK", z dotacji Europaen Natural Heritage Fund EURONATUR, Fundacji "Partnerstwo dla Środowiska", Programu PHARE Dialog Społeczny oraz darowizn International Wolf Federation, UK Wolf Conservation Trust i Roberta Lyle.
1) Por.: biuletyn "Wilcza Sieć" nr 1-2/1998.
2) ŕ Zob. Robert W. Mysłajek, Wilki a zwierzęta gospodarskie [w:] ZB nr 9(111)/98, s.67.