---

BIURO WSPIERANIA LOBBINGU EKOLOGICZNEGO

---

Pl. Zamkowy 10 (II p.), 00-277 Warszawa
tel. 0-501/02-29-59
e-mail: szwed@bwle.most.org.pl

Warszawa, 19.5.99

Szanowna Pani Dyrektor

W załączeniu przesyłam zebrane informacje nt. nieprawidłowości powstałych przy powoływaniu przedstawicieli pozarządowych organizacji ekologicznych do rad nadzorczych Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Kwestię wyboru przedstawicieli POE do rad nadzorczych WFOŚiGW analizował prawnik Tomasz Tatomir z Centrum Prawa Ekologicznego z Wrocławia - tel. 0-501/16-24-99 e-mail: pela@prawo.most.org.pl

Z poważaniem

Do wiadomości:

1. Czesław Śleziak, Przewodniczący Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Sejmu RP.
2. Radosław Gawlik, Sekretarz Stanu MOŚZNiL odpowiedzialny za współpracę z POE.
3. Departament Ochrony Środowiska i Budownictwa NIK.
4. "Biuletyn Polskiego Klubu Ekologicznego".
5. "Zielone Brygady. Pismo ekologów"

WYBÓR PRZEDSTAWICIELI POZARZĄDOWYCH ORGANIZACJI EKOLOGICZNYCH DO RAD NADZORCZYCH WOJEWÓDZKICH FUNDUSZY OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ

Nowelizacja techniczna ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska dokonana 29.8.97 wprowadziła w art. 88e ust. 5 pkt 7 następujący zapis:

Art. 88e ust. 5. W skład rad nadzorczych wojewódzkich funduszy wchodzą: (...)

7) przedstawiciel pozarządowych organizacji ekologicznych wybrany spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje działające na terenie danego województwa i cieszących się poparciem największej ich liczby.

Biuro Wspierania Lobbingu Ekologicznego podjęło się zadania zebrania informacji nt. wybranych przedstawicieli POE we wszystkich funduszach wojewódzkich w Polsce. Informacja ta została uzupełniona o szczegóły dotyczące ewentualnego konfliktu spowodowanego sposobem wybrania przedstawiciela. W większości województw organizacje wskazywały na brak klarownych procedur wyboru reprezentanta POE do rad nadzorczych, niejednoznaczne zapisy ustawy oraz upolitycznienie wyboru.

USTAWA TERMOMODERNIZACYJNA - AKT KOŃCOWY

W ostatnich dniach 1998 r. Prezydent RP złożył podpis pod Ustawą o Wspieraniu Przedsięwzięć Termomodernizacyjnych, zwaną Ustawą Termomodernizacyjną. Zakończyło to prace nad rządowym projektem, którego założeniem było wsparcie najbiedniejszej części społeczeństwa. Po raz pierwszy połączono politykę prorodziną z dobrze podaną społeczeństwu ekologią i ekonomią. Wspomniany projekt ustawy przedłożyło Ministerstwo Finansów, wykorzystując bardzo przyszłościowy mechanizm finansowania inwestycji poprawiających stan środowiska.

Dosyć oczywista jest kiepska kondycja polskiego ciepłownictwa, całość pogarsza fakt wybiórczego traktowania tego mocno powiązanego z ekologią sektora. Dba się o ograniczenie emisji gazów, lecz sprawy energochłonności stawia się na dalszych miejscach. Dla przeciętnego Kowalskiego mało istotne jest, w jaki sposób wyprodukowano ciepło, którym ogrzewa swój dom, jego interesuje, ile będzie musiał za to zapłacić. Często Kowalski jest mieszkańcem blokowiska z wielkiej płyty, gdzie w największe mrozy ciepły jest tylko kaloryfer, a on musi dodatkowo ogrzewać mieszkanie w inny, nie zawsze bezpieczny i ekonomiczny sposób. Wspomniana Ustawa Termomodernizacyjna powinna zapoczątkować szereg zmian. Ministerstwo Finansów zaproponowało linię preferencyjnych kredytów podpartych dodatkowo gwarantowaną przez rząd 25-procentową, bezzwrotną premią. Działanie tego mechanizmu najlepiej zilustruje przykład.

Każdy indywidualny lub zbiorowy użytkownik energii może zlecić wykonanie tzw. audytu energetycznego (koszt ok. 1000-1500 zł). Audyt ten wykaże, czy zmniejszenie zużycia ciepła przez remont będzie wynosiło:

• w budynkach, w których modernizuje się jedynie system grzewczy - co najmniej 10%,
• jeżeli wykonujemy przyłącze do zbiorczego źródła ciepła - to co najmniej 20%,
• w pozostałych budynkach - co najmniej 25%.

Jeżeli tak, można złożyć wniosek o kredyt pokrywający koszty remontu. Spłata kredytu odbędzie się z zaoszczędzonych przez ograniczenie zużycia ciepła pieniędzy. Maksymalny okres spłaty to 7 lat. Bezzwrotna premia, którą zagwarantował rząd zostanie wypłacona z chwilą zakończenia spłaty kredytu. Jej wysokość została ustalona na wcześniej wspomnianym poziomie 25%, ustalając rzeczywiste koszty inwestycji, jakie musi pokryć inwestor na 75%. (Termomodernizacja obejmuje tylko domy oraz źródła ciepła - nie można przeprowadzić termomodernizacji popartej tą ustawą w jednym mieszkaniu w bloku.)

W ten sposób można powiedzieć - "wilk syty i owca cała". Nie wykorzystano jednak kilku dodatkowych możliwości, jakie ta ustawa niesie. Proszę jednak nie traktować poniższego fragmentu tekstu jako słów krytyki z mojej strony - brałem udział we wszystkich pracach Parlamentu i uważam tę ustawę za udaną. Komentarz stanowi swego rodzaju analizę i może pozwoli uniknąć podobnych błędów w przyszłości.

• Nie wprowadzono możliwości wykonywania inwestycji przez tzw. stronę trzecią (ESCO), gdzie firma z zewnątrz pokrywa wszystkie koszty, w tym koszt audytu (na który faktycznie najbiedniejszych nie stać), zdejmując "z głowy" właścicielowi sprawy z tym związane. Zyskiem właściciela jest natychmiastowy wzrost wartości nieruchomości, a w dłuższej perspektywie niższe rachunki. ESCO w tym przypadku "zadowoli" się częścią lub całością premii. Taki zapis z pewnością spowodowałby wzrost liczby realizowanych termomodernizacji oraz rozwinąłby sieć firm ESCO w Polsce.
• Ograniczono możliwość wypłaty premii dla inwestycji finansowanych z innych źródeł niż kredyt. Słusznie poparto to informacją o braku zarezerwowanych środków na premie termomodernizacyjne w budżecie na 1999 r. W dłuższej perspektywie takie ograniczenie wydaje się sztuczne.
• Ograniczono wspierane przedsięwzięcia do poziomu 11,6 MW mocy źródła ciepła (pierwotnie 5,8 MW związane było z granicą, powyżej której obowiązuje koncesjonowanie działalności). Udało się przekonać Posłów Podkomisji o celowości zwiększenia tej granicy, a im większa moc wspieranych inwestycji tym więcej potencjalnych odbiorców ustawy. Ten zapis jest jednak połowicznym sukcesem - granice podniesiono, choć nie do postulowanego poziomu.

Powyżej podałem trzy przykłady, gdzie ustawę można dopracować. Można się tutaj doszukiwać wpływu różnych środowisk lobbujących swoje racje. Cały projekt lobbingu na rzecz Ustawy Termomodernizacyjnej został przeprowadzony przy zachowaniu pewnych norm dialogu. Udało się go przeprowadzić, ponieważ Parlamentarzyści byli Partnerami a jasne stawianie spraw i słuchanie racji obu stron pokazało, że można też skutecznie pracować w cieniu gabinetów. Trzeba tylko zacząć pracę odpowiednio wcześniej, niż to zwykle ma miejsce. Świadczy o tym wiele udanych zapisów w tej ustawie, np. wprowadzono traktowanie niekonwencjonalnych źródeł energii jako 100% zysku termomodernizacyjnego, stawiając je w najlepszej z możliwych pozycji.

Na koniec pragnę jeszcze podziękować wszystkim, którzy mi pomogli:

• największe podziękowania należą się Posłowi Kazimierzowi Szczygielskiemu za odwagę i upór w lansowaniu ekologicznych zapisów na forum Sejmowej Komisji Budownictwa, Polityki Przestrzennej i Mieszkaniowej oraz pomoc i wsparcie, na które mogłem cały czas liczyć.

Nie sposób pominąć:

• Tomasza Tatomira z Towarzystwa Naukowego Prawa Ochrony Środowiska za fachową pomoc prawniczą,
• Piotra Niemczyka za nieustające konsultacje,
• Macieja Kozakiewicza z Forum Ekologicznego Unii Wolności za pomoc w dotarciu do Posłów tego ugrupowania,

oraz

• Dariusza Szweda, Józefa Miklaszewskiego i prowadzoną przez niego Fundację Oławy i Nysy Kłodzkiej, Posłów - Radosława Gawlika, Tadeusza Bilińskiego (sprawozdawca ustawy), Antoniego Tyczkę, Jana Lityńskiego oraz Senatora Janusza Okrzesika.