O ZANIECZYSZCZENIU ŚRODOWISKA INFORMACYJNEGO

Pragnąłbym zwrócić uwagę wszystkich osób zajmujących się ochroną środowiska na specyficzną formę jego zanieczyszczenia, mianowicie na skażenie środowiska informacyjnego.

Do problemu informacji można podchodzić w różny sposób, dla cybernetyka jest ona wielkością którą można wyrazić liczbą bitów na sekundę, dla innych jest ona tylko towarem.

We współczesnym świecie stała się ona niestety narzędziem walki. Fachowcy, w zależności od stopnia zafałszowania dzielą informację na białą, szarą i czarną. Zjawisko manipulowania informacją ma, moim zdaniem, bardzo negatywny wpływ na jakość i skuteczność działań na rzecz ochrony środowiska.

Jak się wydaje źródłem omawianego zanieczyszczenia i powodem manipulacji są następujące zjawiska określane za pomocą niżej podanych sloganów:

1. Zjawisko walki idei,
2. Problem skorumpowanej administracji,
3. Sprzedajna żurnalistyka,
4. Faszyzacja przemysłu,
5. Szowinistyczna nauka.

• Ad. 1. Z wpływem walki idei politycznych na rzetelność informacji o zmianach zachodzących w otaczającym nas środowisku było nam dane zapoznać się w wyjątkowo widoczny sposób. Do roku 1980 wszelkie informacje o kryzysie ekologicznym mogły dotyczyć tylko krajów kapitalistycznych. Tzw. gospodarka planowa i naukowy rozwój miały być panaceum na wszelkie bolączki.
• Ad.2. Działaczom ochrony przyrody także dobrze znany jest problem "skorumpowanej administracji". Finansowani z budżetu państwa urzędnicy i przedstawiciele administracji miast sprawować właściwą pieczę nad środowiskiem, wskutek politycznych nacisków - a nierzadko też dla osiągnięcia korzyści materialnych - działając w porozumieniu z przedstawicielami przemysłu i lokalnymi władzami, udzielają daleko idącej osłony prawnej i merytorycznej sprawcom istotnych, często nieodwracalnych zniszczeń tegoż środowiska przyrodniczego. Jednym z przejawów takich działań jest fałszowanie bądź utajnianie informacji świadczących o niekorzystnym wpływie danego zakładu na otoczenie.
• Ad. 3. Jest tajemnicą poliszynela, że niestety również dyspozycyjni dziennikarze, też często dla osiągnięcia korzyści materialnych, działając w porozumieniu z przedstawicielami lokalnych zakładów przemysłowych, przedstawiają oddziaływanie owych zakładów na otoczenie przyrodnicze i zdrowie ludności w sposób zminimalizowany starając się za wszelką cenę całą sprawę zbagatelizować. To mydlenie ludziom oczu ma często tak "dobrze" zorganizowany charakter, że prawda wychodzi na jaw dopiero wtedy gdy zaczną chorować i umierać ludzie i sprawy dalej ukryć się nie da. Ale powstałe szkody już często są nieodwracalne. Innym częstym grzechem dziennikarzy jest niekompetencja wynikająca z braku odpowiedniego wykształcenia. Jej rezultatem jest bezmyślne przytaczanie cudzych wypowiedzi i opracowań bez najmniejszej próby weryfikacji tych informacji. Przypomina to postępek leniwego ucznia, który przepisał pracę domową kolegi wraz z błędami ortograficznymi.
• Ad. 4. Problem tzw. "faszyzacji przemysłu" związany jest ściśle z postępującą demoralizacją. Przedstawiciele przemysłu coraz częściej godzą się w duchu z tym, że prowadzona przez nich działalność przyczyni się do chorób i śmierci innych ludzi. Często też zatuszowanie całej sprawy kosztuje dużo taniej niż podjęcie odpowiednich środków zaradczych. Aby więc uniknąć ewentualnej odpowiedzialności wynajmują oni nieuczciwych naukowców w ramach tzw. prac zleconych. Problem ten wiąże się ściśle z działalnością tzw. "lobby przemysłowego". Na czym polega owa działalność, wytłumaczę na podstawie następującego przykładu: wyobraźmy sobie, że w pewnym mieście funkcjonuje fabryka arszeniku. Na arszenik nie ma zbyt dużego zbytu, więc żeby go zwiększyć bogaty właściciel fabryki wynajmuje zdemoralizowanych naukowców aby w ramach pseudonaukowych prac udowodnili, iż arszenik może mieć wszechstronne zastosowanie, a niski poziom jego produkcji oznacza odstawanie danego kraju od światowej czołówki. No i wkrótce okazuje się, że arszenik jest znakomitą odżywką dla niemowląt, jak i niezastąpionym nawozem sztucznym. Jeżeli nawet po pewnym czasie wybuchnie z powodu zwiększonej śmiertelności skandal, przedstawiciele wpływowego lobby przemysłowego potrafią w toku długiego, przewlekłego i nieudolnego procesu zminimalizować swą odpowiedzialność.

  Dlatego należy uważać, aby normalne zakłady nie rozrosły się do rozmiarów koncernu, bo wtedy zaczynają sięgać po władzę polityczną. I dlatego też, jeżeli zauważymy gdzieś coś co przypomina jakieś lobby należy walić do tego z wszystkich rur.

• Ad. 5. Zagadnienie "szowinistycznewj nauki" nie jest związane tylko z problemem korupcji, ma ono swoje głębsze psychologiczne podłoże. Opis działania owego mechanizmu psychologicznego możemy znaleźć w niektórych podręcznikach... lekarskich. Wiele osób przyjmuje do wiadomości tylko wygodne dla nich informacje. To co nie pasuje do ich światopoglądu - odrzucają. Owe osoby stają się w ten sposób po pewnym czasie "posiadaczami" zbioru informacji tendencyjnych i przez to nieobiektywnych. Od tego grzechu nie jest wolny i świat naukowy. Okazuje się, że tendencyjne uprawianie nauki jest "zjawiskiem starym jak świat". Klasyczny przypadek takiego postępowania jest opisany w wydanej w 1953 r. przez PZWS książce pt. "Śladami Pitagorasa". Oto co możemy przeczytać we wstępie tej książki: twórcy tak zwanej szkoły pitagorejskiej wstrząśnięci odkryciem niemożności przedstawienia boków trójkąta równoramiennego za pomocą wyłącznie liczb całkowitych, które to odkrycie załamało ich wiarę w harmonię świata i magię liczb, postanowili swe dociekania utrzymać w tajemnicy i badań dalej w tym kierunku nie kontynuować.

Wydaje się, że i dzisiaj mimo upływu 2500 lat od omawianych wydarzeń, dalej obiektywne prawdy naukowe są szkodliwie wypaczone przez dopasowywanie ich do obowiązującej wiary w nieograniczony rozwój, postęp naukowo - techniczny oraz wskutek emocjonalnego stosunku do przedmiotu własnych badań.

Dobitnym przykładem takiego tendencyjnego "uprawiania nauki" jest działalność zwolenników wykorzystywania energii jądrowej. Jak można wyraźnie zauważyć analizując ich często - gęsto zamieszczane wypowiedzi, nie przyjmują oni do wiadomości ani poglądów czy opracowań odmiennych od ich własnych, ani żadnych danych świadczących na niekorzyść EJ, a często można odnieść wrażenie, że wręcz fakt katastrofy charnobylskiej w ogóle nie dotarł do ich świadomości.

Na zakończenie pragnąłbymm przytoczyć parę przykładów zagadnień co do których istnieje wiele sprzecznych informacji, które powinny zostać poddane krytycznej weryfikacji.
Są to problemy:

1. Wspomniany już problem opłacalności stosowania i bezpieczeństwa energetyki jądrowej.
2. Problem przyczyn skracania się długości życia ludności w Polsce.
3. Problem przyczyn wzrostu zachorowalności na choroby nowotworowe.
4. Problem zgodności danych co do lesistości Polski ze stanem faktycznym.
5. Problem tempa wyczerpywania się różnych zasobów środowiskowych, np. ryb w oceanach.