CZY, JAK I KIEDY DO UNII EUROPEJSKIEJ?

Ekohumanizm, to - powszechnie wspomagane nauką i wysoką techniką - partnerskie współdziałanie dla dobra wspólnego wszystkich ludzi: społeczeństw rozwiniętych i opóźnionych w rozwoju, bogatych i biednych, ich następców i środowiska przyrodniczego.

1. Świat jest w globalnym kryzysie - ma miejsce:

1.1 - bezwzględna degradacja środowiska przyrodniczego;

1.2 - wyczerpywanie źródeł deficytowych zasobów naturalnych;

1.3 - szybkie moralne starzenie się form życia do niedawna poprawnych, lecz już niezgodnych z nowymi jego uwarunkowaniami;

1.4 - pogarszanie jakości życia znacznej części światowej społeczności;

1.5 - zwiększanie strefy ubóstwa (bezrobocie, bezdomność, umieralność);

1.6 - zwiększanie możliwości bogacenia się bez twórczego wkładu w dobro wspólne (m.in. destrukcyjne operacje i spekulacje giełdowe, lichwa - czyli zadłużanie z premedytacją, wykup majątku za bezcen).

2. Kryzys jest skutkiem niedostosowania form życia światowej społeczności - w tym zwłaszcza dominującej aksjologii (systemu wartości) i ekonomiki - do wymagań efektywnego i ekospołecznie użytecznego wykorzystywania posiadanego potencjału intelektualnego oraz osiągnięć rozwoju nauki i techniki.

3. Kryzys ten może być przezwyciężany dwojako - poprzez:

3.1 - brutalną walkę ze słabszymi konkurentami o dostęp do kurczących się źródeł deficytowych zasobów - a więc patologiczny darwinizm społeczny, trwałe strukturalne bezrobocie, kulturowe ujednolicanie, ekofaszyzm, fizyczną eksterminację słabszych narodów i grup społecznych - i w tym celu poprzez budowę orwellowskiego, totalitarnego społeczeństwa informacyjnego;

3.2 - ekohumanizm, eliminującą deficyt zasobów współpracę, tworzenie warunków i stymulowanie powszechnej, intelektualnej, ekospołecznie użytecznej aktywności twórczej, synergię trwałego rozwoju (opartą na intensywnie pomnażanej wiedzy i kulturowej różnorodności), budowę ekohumanistycznego społeczeństwa informacyjnego.

4. Wynikiem integracji Europy mogą być dwa radykalnie odmienne skutki:

4.1 - patologiczna (nie dla dobra wspólnego) dominacja wielkich korporacji, degradacja i eliminacja słabszych narodów i warstw społecznych, przechwytywanie ich zasobów przez społeczności ekonomicznie dominujące;

4.2 - podporządkowanie (lub podporządkowanie się) wielkich korporacji działaniom na rzecz dobra wspólnego, wzmacnianie słabszych narodów i wspólne stwarzanie naukowo-technicznych i społecznych podstaw trwałego rozwoju ekohumanistycznie integrującej się społeczności europejskiej.

5. W przypadku wybrania przez światowe elity realnej władzy orwellowskiej, patologicznej opcji darwinistycznej, - (kultury śmierci, 20:80, czyli dla 20% "mieć jedzenie, dla 80 % 'być jedzeniem" - patrz Jan Paweł II, Ecclesia in America, oraz H.-P. Martin, H. Schumann, Pułapka globalizacji, W-wa 1999) - należy się spodziewać podejmowania działań dla zdegenerowania procesu integracji Europy, m.in. w celu zawłaszczenia europejskich, zwłaszcza wschodnich, źródeł deficytowych zasobów.

6. Osłabianie Europy może być dokonywane poprzez powtórzenie "jałtańskiego sukcesu": szybkie stworzenia tak wielkiego, niby zintegrowanego, układu społeczno-gospodarczego, którego wielkość przerośnie jego aktualne zdolności koordynacji rozwoju i sprawnego dostosowywania się do zmian w uwarunkowaniach życia.

7. Dalsze poszerzanie Unii Europejskiej powinno przeto być poprzedzone:

7.1 - wzmocnieniem istniejącego już ugrupowania państw zachodnioeuropejskich, zwłaszcza udoskonaleniem informacyjnej infrastruktury UE, niezbędnym dla poznawania kompleksowych, w tym odległych (w czasie i przestrzeni) skutków polityki społeczno-gospodarczej oraz stymulowania powszechnej, ekohumanistycznie motywowanej intelektualnej aktywności twórczej;

7.2 - stworzeniem w UE - i udostępnieniem kandydatom - informacyjnych podstaw trwałego rozwoju, w tym zwłaszcza informacyjnego systemu powszechnego dozoru symulacyjnego skutków polityki (monitoringu przetwarzanego komputerowo w prognozy ostrzegawcze);

7.3 - odrzuceniem opcji darwinistycznej, czyli jednoznacznym uznaniem konieczności budowy ekohumanistycznej (a nie orwellowskiej) społeczności informacyjnej (dozwolone tylko to, co zwiększa jakość życia w UE i jej społeczno-przyrodniczym otoczeniu);

7.4 - rozwiązaniem przez UE podstawowych problemów społecznych, zwłaszcza problemu bezrobocia;

7.5 - uznaniem, jako naczelnej, zasady pomocniczości - a nie omnipotencji super scentralizowanego państwa europejskiego - jako podstawy integracji europejskiej;

7.6 - uznaniem konieczności istnienia w ramach UE silnych państw narodowych i ich wzmocnienia, jako warunku poprawnej integracji i rozwojowego współdziałania narodów;

7.7 - zagwarantowaniem realnej możliwości "wyjścia" z UE, w przypadku - innych, niż spodziewane - negatywnych skutków integracji.

8. Należy rozważyć, jako bardziej dla Polski i Europy korzystną - od obecnie proponowanej - formę budowy zintegrowanej Europy (która obejmie także bogate w naturalne zasoby obszary za Uralem) koncepcję wyprzedzającego i "równowagowego" integrowania w ramach trzech europejskich członów:

- zachodnioeuropejskiego

- środkowoeuropejskiego (wraz z Polską),

- wschodnioeuropejskiego.

9. Wzmocni to UE, uniemożliwi narzucanie przez nią słabszym partnerom niekorzystnych warunków integracji, wspomoże całą integrującą się europejską społeczność w budowie podstaw jej trwałego rozwoju.

10. Kontynuowanie procesu integracji z UE na darwinistycznych zasadach może doprowadzić do:

10.1 - osłabienia, obezwładniającego kryzysogennego "rozwodnienia" zachodnioeuropejskiej wspólnoty (m.in. waśnie narodowe, bunty przeciwko napływowi taniej - m.in. polskiej - siły roboczej);

10.2 - radykalnego osłabienia państwa polskiego oraz silnego rozwarstwienia polskiego społeczeństwa i podziału na część "bogatą" i "biedną" (m.in. "ściana wschodnia"), a następnie upadku narodu;

10.3 - po przejęciu przez kapitał zagraniczny polskich banków, fabryk i innych składników wybudowanego przez naród polski majątku - również do wywłaszczenia go z ziemi, mieszkań, a wraz z tym do totalnego pozbawienia zdolności obronnych;

10.4 - ułatwienia manipulacji socjotechnicznych i innych, eliminujących - jakoby nadmiar - ludzi, m.in. z wykorzystaniem współczesnej psychologii społecznej, genetyki, oddziaływań polowych, itp;

10.5 - ukształtowania orwellowskiego społeczeństwa informacyjnego dla "nadludzi", kosztem "podludzi" - nie tylko wykluczanych, pozbawianych fabryk, pracy, mieszkań, ziemi, lecz wręcz - fizycznie eksterminowanych.

Poprawna integracja Europy jest Polsce niezbędna. Bez niej nie można przezwyciężyć kryzysu globalnego i stworzyć warunków trwałego rozwoju polskiego społeczeństwa. Bez niej nie można bowiem utworzyć ekonomiki ekohumanistycznej - opartej o kompleksowy rachunek korzyści i kosztów, uwzględniający aspekty społeczne i przyrodnicze. Bez poprawnej europejskiej integracji nie można zatem także procesów globalizacyjnych pozbawić ich obecnie patologicznego charakteru, wymusić na wielkich korporacjach działania na rzecz dobra wspólnego wszystkich ludzi i środowiska przyrodniczego.

A zatem wstępujmy do Unii Europejskiej rozważnie i we właściwym czasie, świadomi konieczności ekohumanizmu, mądrzy doświadczeniami przedwczesnej, niedojrzałej naukowo-technicznie, socjalistycznej integracji i świadomi zagrożeń nie tylko dla Polski niepoprawnego przezwyciężania kryzysu globalnego.

Inne argumenty na rzecz konieczności poprawnej integracji europejskiej - patrz:

• Michnowski L., Czy regres człowieczeństwa?, LTN-K, W-wa 1999, s. 100;
• Michnowski L., Jak żyć? Ekorozwój albo ..., Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995, s. 300;
• Michnowski L., Poprawna integracja Europy jako warunek ekorozwoju Polski, [w:] materiałach z konferencji naukowej zorganizowanej przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Administracji w Zamościu 11-12 grudnia 1998 pt. Integracja Polski z Unią Europejską, Wyzwania i Dylematy, red. S. J. Pastuszka, B. Kawałko, WSZiA w Zamościu, Zamość 1998.
• Patrz również: Rolicki J., Nie dla Polski, "Trybuna", 1999, nr 290 (z dn. 13 grudnia 1999). W tekście tym jej redaktor naczelny również proponuje (aczkolwiek radykalnie inaczej uzasadniając) utworzenie środkowoeuropejskiego układu integracyjnego, jako etapu dochodzenia do zjednoczonej Europy.

PIĄTY RAMOWY PROGRAM UE

Piąty program ramowy dla badań, rozwoju technologicznego i przedsięwzięć demonstracyjnych (Fifth Framework Programme - VFP) Unii Europejskiej obejmuje okres 1999-2002 i ma służyć zwiększaniu ekonomicznej konkurencyjności Europy i zaspokajaniu potrzeb jej obywateli. Na pierwszy rzut oka niewiele ma to wspólnego z ochroną środowiska. A jednak... Mało tego, program ten oznacza duże pieniądze dla wszystkich, którzy mają dobre pomysły na poprawę stanu środowiska Europy.

STRUKTURA PROGRAMU

Piąty program ramowy składa się z siedmiu Programów (Programy Szczegółowe i Tematyczne) z których cztery to Programy tematyczne, a trzy - Programy horyzontalne.

Programy tematyczne:

• Poprawa jakości życia i gospodarowanie żywymi zasobami
• Tworzenie przyjaznego społeczeństwa informacyjnego
• Promocja konkurencyjnego i zrównoważonego wzrostu
  • Energia, środowisko i zrównoważony rozwój

Programy horyzontalne to:

• Utwierdzanie międzynarodowego znaczenia wspólnotowych badań naukowych
• Promocja innowacji oraz udziału małych i średnich przedsiębiorstw (SME)
• Zwiększenie ludzkiego potencjału badawczego i podstaw wiedzy socjo-ekonomicznej
• Akcja bezpośrednia: Wspólne Centrum Badawcze

Programy zawierają zadania kluczowe, działania na rzecz badań i przedsięwzięć służących rozwojowi technologicznemu oraz zadanie wspierania infrastruktury naukowej.

Oczywiście dla ekologów największe znaczenie ma czwarty program tematyczny "Energia, środowisko i zrównoważony rozwój"

"ENERGIA, ŚRODOWISKO I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ"

Program podzielony jest na dwa podprogramy:

• Środowisko i zrównoważony rozwój
• Energia

Program służy głównie promocji małych i średnich przedsiębiorstw, a co za tym idzie, podnoszeniu poziomu gospodarki europejskiej, ale w konkursach na dofinansowanie projektów mogą wziąć udział wszystkie osoby fizyczne, mające dobry pomysł w ramach zagadnień objętych w programie. Dofinansowywane będą zarówno badania naukowe, projekty demonstracyjne jak i projekty łączone, a także sieci międzynarodowej współpracy tematycznej.

UCZESTNICY

Piąty Program Ramowy i jego finansowe wsparcie otwarte jest dla osób indywidualnych, firm, uniwersytetów, instytutów badawczych itd. z krajów członkowskich UE i wszystkich krajów stowarzyszonych z Programem. Polska jest jednym z krajów stowarzyszonych z Programem, co oznacza, że polskie instytucje, organizacje i przedsiębiorstwa mogą otrzymać dofinansowanie ze strony Komisji Europejskiej, od kiedy weszła w życie Decyzja Rady Stowarzyszenia UE - Polska, tj. 22.10.99.

Zakłada się, że propozycje powinny obejmować przynajmniej dwie niezależne instytucje, pochodzące z dwóch różnych krajów UE lub jedną z UE, a druga z kraju stowarzyszonego. Uczestnicy podlegają rozmaitym kategoriom prawnym, zależnie od rodzaju proponowanego działania.

W Polsce utworzono 24 regionalne i branżowe punkty kontaktowe w całym kraju, a ich koordynatorem został Krajowy Punkt Kontaktowy przy Instytucie Podstawowych Problemów Technicznych PAN. Promocją programu zajmuje się Komitet Badań Naukowych.

SKŁADANIE WNIOSKÓW

Ogłoszenie konkursu (call for proposals), opublikowane w magazynie "Official Journal", otwiera pierwszą fazę Programu Roboczego Programu Szczegółowego z określonym rodzajem planowanych działań. Konkurs może dotyczyć całego programu, jednego z działań kluczowych oraz jednego lub kilku zagadnień badawczych (np. obszary badań, tematy, sektory czy wytyczne).

Uczestnicy muszą wypełnić odpowiedni Formularz Składania Wniosku (Proposal Submission Form) odpowiadający rodzajowi planowanych działań, najlepiej przy użyciu narzędzia elektronicznego, dostarczonego przez Komisję Europejską - ProTool.

Wniosek należy złożyć przy użyciu poczty elektronicznej, poczty konwencjonalnej lub przywieźć przed upływem terminu składania wniosków.

Ocena wniosków oparta będzie na zasadzie równych szans, a prace komisji wspierane będą przez grono niezależnych ekspertów - specjalistów z wielu dziedzin. Poszczególne wnioski oceniane są w skali 1-5, przy czym największe szanse na wsparcie mają projekty ocenione na 4 lub 5. Oceniana będzie jakość proponowanych ulepszeń, związek z polityką UE w danej dziedzinie oraz zarządzanie projektem i zdolność do jego przeprowadzenia.

FINANSOWANIE

Całkowity budżet Piątego Programu Ramowego wynosi 13 700 mld euro, z czego 2125 mln przeznaczonych jest na program "Energia, środowisko i zrównoważony rozwój" (na r. 2000 - 220,2 mln)

UE wesprze finansowo (od 30 nawet do 100% kosztów projektu) następujące działania RTD - służące badaniom i rozwojowi technologicznemu - przeprowadzane w ramach Piątego Programu Ramowego:

• Zadania z podziałem kosztów pomiędzy uczestników
  • Projekty badań i rozwoju technologicznego (R&D)
  • Projekty demonstracyjne
  • Połączone projekty demonstracyjne i R&D
  • Wspieranie dostępu do infrastruktur badawczych
  • Programy naukowe we współpracy z małymi i średnimi przedsiębiorstwami (SME)
  • Dofinansowanie faz wstępnych projektów przeprowadzanych przez SME
• Stypendia szkoleniowe
• Sieci współpracy badań naukowych i współpraca tematyczna
• Wielostronne programy współpracy międzynarodowej
• Środki służące wprowadzeniu Szczegółowego Programu

Adresy kontaktowe

Wszystkie niezbędne informacje dotyczące Piątego Programu Ramowego można znaleźć pod adresem internetowym:

European Commision Baza CORDIS: http://www.cordis.lu/home.html Baza EUROPA: http://europa.eu.int/comm/dg12/f5.html e-mail: eesd@dg12.cec.be

zaś informacje bezpośrednio dotyczące Programu "Energy, Environment and Sustainable Development":

strona: http://www.cordis.lu/fp5/home/html e-mail: pierre.mathy@dg12.cec.be

Polskie źródła informacji:

Komitet Badań Naukowych: strona: http://www.kbn.gov.pl

Koordynator polski: dr Tadeusz Lis Krajowy Punkt Kontaktowy IPPT PAN tel. 0-22/826 12 81 wew. 129 fax 0-22/826 25 22 e-mail: tlis@ippt.gov.pl

Departament Współpracy z Zagranicą i Integracji Europejskiej Wydział Integracji Europejskiej Wspólna 1/3, 00-529 Warszawa tel. 0-22/628 85 86 fax 0-22/629 3534 e-mail: brokosz@kbn.gov.pl

DLACZEGO O TYM PISZĘ

A no dlatego, żeby pokazać, że w machinie zwanej UE przeznacza się, mimo wszystko, dużo pieniędzy na środowisko i można to doskonale wykorzystać. Oczywiście, otrzymanie dotacji z Brukseli to nie to przysłowiowa bułka z masłem i trzeba sobie zasłużyć na dofinansowanie przygotowując staranny projekt, który mieści się w ramach założeń programu.

Piąty Program Ramowy, oprócz kilku innych programów europejskich, jest też dowodem na to, że w świecie zachodnim już od pewnego czasu dość intensywnie promuje się przyjazne środowisku rozwiązania (zwłaszcza w dziedzinie odnawialnych źródeł energii), a obecna polityka ekonomiczna Unii w tej dziedzinie zmierza do tego, żeby działania na rzecz środowiska stały się też dobrym biznesem. Osobiście uważam, że należy wykorzystywać proekologiczną koniunkturę w jak największym stopniu.

PUNKT INFORMACJI EUROPEJSKIEJ
"ŚRODOWISKO - INTEGRACJA - UDZIAŁ SPOŁECZNY"

Punkt ten powstał jako kontynuacja realizowanego przez Instytut na rzecz Ekorozwoju od 1998 r. projektu pt. "Poszerzenie wiedzy społeczeństwa i organizacji pozarządowych o Unii Europejskiej w aspekcie ochrony środowiska".

Głównym celem funkcjonowania Punktu Informacji Europejskiej (PIE) jest pomoc organizacjom pozarządowym w zdobywaniu wiedzy o polityce ekologicznej Unii Europejskiej.

Wiedzy tej będziemy szukać również w polityce rolnej, transportowej i regionalnej Unii Europejskiej. To są dziedziny, którymi zamierzamy się interesować.

Będziemy starać się gromadzić w PIE teksty dyrektyw i rozporządzeń Komisji Europejskiej, które dotyczą ochrony środowiska. W ten sposób chcemy ułatwiać dostęp do tekstów aktów prawnych wydanych przez Komisję Europejską.

Pragniemy także pozyskiwać i udostępniać projekty zmian w polskich regulacjach prawnych wraz z opiniami dotyczącymi wpływu procesu integracji na ochronę środowiska w Polsce.

Zamierzamy również zbierać opinie o polityce ekologicznej Unii pochodzące ze źródeł niezależnych, tj. pozarządowych organizacji zajmujących się ochroną środowiska w Polsce oraz w państwach członkowskich UE.

Poprzez działalność Punktu Informacji Europejskiej zamierzamy:

• przybliżać Państwu tematykę regulacji dotyczących ochrony środowiska w UE, kierunków zmian prawodawstwa UE oraz innych dziedzin działalności UE, które wpływają na środowisko naturalne;
• pomóc w zdobyciu informacji dotyczących problematyki ochrony środowiska w negocjacjach akcesyjnych Polski oraz wpływu procesu integracji na zagadnienia ochrony środowiska w Polsce;

Mam nadzieję, że wiedza o Unii Europejskiej i jej polityce ekologicznej pomoże polskim organizacjom w ocenie skutków mającego nastąpić przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Myślę, że Punkt będzie dziełem wspólnym. W miarę napływu pytań - Instytut będzie zdobywał nowe kontakty i umiejętności w docieraniu do najlepszych źródeł informacji. Mam świadomość, że początki mogą być trudne. Chcemy uczyć się informowania od tych z nas, którzy mają już spore doświadczenia w tym zakresie.

PIE prowadzi Aleksander Kędra.

Punkt mieści się w siedzibie Instytutu na rzecz Ekorozwoju:

Instytut na rzecz Ekorozwoju Łowicka 31, 02-502 Warszawa tel. 0 -22/646-01-74 e-mail: pie@ine-isd.org.pl strona: www.ine-isd.org.pl/pie
Projekt realizowany jest przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej (Phare) w Instytucie na rzecz Ekorozwoju

LIST INFORMACYJNY PIE NR 1 (MARZEC 2000)

W Punkcie Informacji Europejskiej możemy Państwu udostępnić dwie najnowsze publikacje Zespołu Negocjacyjnego:

• "Negocjacje członkowskie - Polska na drodze do UE".
  Publikacja wydana przez Pełnomocnika Rządu ds. Negocjacji zawiera przystępne omówienie zasad i harmonogramu negocjacji, kładąc przy okazji nacisk na współpracę zespołu negocjacyjnego z samorządem terytorialnym i partnerami społecznymi. Książka przedstawia ponadto organizacyjne ramy negocjacji po stronie polskiej i unijnej oraz ogólną charakterystykę wpływu całości negocjacji na gospodarkę polska.
• "Stanowiska Polski w ramach negocjacji o członkostwo w UE".
  Pełny tekst źródłowy stanowisk negocjacyjnych Polski w 29 obszarach negocjacyjnych wraz z Oświadczeniem Rządu RP otwierającym negocjacje o członkostwo w Unii Europejskiej.

Ponadto w Punkcie Informacji Europejskiej są dostępne:

1. wydawnictwa Instytutu na rzecz Ekorozwoju;
2. publikacje innych ośrodków informacyjnych (Centrum Informacji Europejskiej przy Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej, Punkt Informacyjny UE przy Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Polsce, itp.);
3. materiały informacyjne komórek integracji europejskiej w ministerstwach;
4. publikacje i materiały informacyjne Komisji Europejskiej;
5. publikacje pozarządowych organizacji ekologicznych UE;
6. artykuły prasowe;

Spośród posiadanych obecnie materiałów możemy Państwu szczególnie polecić:

1. "Unia Europejska a ochrona środowiska. Wybrane fakty i przemyślenia".
   Adresowany do organizacji pozarządowych podręcznik na temat struktury i działań UE oraz ich znaczenia dla ochrony środowiska i ekorozwoju, a także prezentacja działań Polski zmierzających do integracji systemu ochrony środowiska z systemem UE. Podręcznik sporządzony wspólnie przez przedstawicieli zachodnich i polskich organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną środowiska.
2. "Dostosowanie polskiej polityki ekologicznej państwa do piątego programu działań Wspólnoty Europejskiej w zakresie ochrony środowiska oraz nowych kierunków wspólnotowej polityki ekologicznej".
   Informacja o dokonanych dotychczas zmianach legislacyjnych, instytucjonalnych i organizacyjnych oraz poniesionych nakładach. Oprócz omówienia problematyki dostosowania polskiej polityki ekologicznej do piątego programu ekologicznego UE, informacja dotyczy warunków niezbędnych do wdrażania prawa wspólnotowego dotyczącego m.in. poprawy jakości wód, odpadów, zapobiegania zanieczyszczaniu powietrza przez nowe zakłady spalania odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych i ich spalania, oceny i zarządzania jakością powietrza.
3. "Informacja nt. aktualnego przebiegu negocjacji z Unią Europejską w dziedzinie ochrony środowiska".
   Omówienie rezultatów screeningu wielostronnego i dwustronnego wraz z wykazem zobowiązań strony polskiej wynikających ze spotkań screeningowych oraz wykaz problemów wymagających dalszych rozmów.
4. "Stanowiska Polskich Organizacji Ekologicznych w sprawie skutków dla środowiska przystąpienia Polski do Unii Europejskiej".
   Stanowiska opracowane przez przedstawicieli polskich pozarządowych organizacji ekologicznych. Publikacja zawierająca zalecenia dla polityków (wraz z uzasadnieniami) w odniesieniu do transportu, ochrony przyrody, gospodarki energetycznej, gospodarki odpadami oraz rolnictwa i terenów wiejskich.
5. "Euronature info - Agenda 2000 and the Integration of the CEE Countries".
   Krótkie omówienie programu Agenda 2000 (wniosków i opinii Komisji Europejskiej dotyczącej rozszerzenia UE) wraz z krytycznymi uwagami dotyczącymi przedstawianych w niej problemów rolnictwa i ochrony środowiska w krajach kandydackich. Fragment publikacji Naturfreunde International.
6. "Polska: wdrażanie prawodawstwa ochrony środowiska Unii Europejskiej".
   Raport stworzony przez zespół ekspertów Banku Światowego przy współpracy ekspertów polskich, omawiający wpływ przystosowania polskich regulacji prawnych do prawodawstwa UE na sektor publiczny i prywatny, szacunek kosztów niezbędnych inwestycji w ochronę środowiska w Polsce, a także określenie najbardziej efektywnych kosztowo strategii inwestycyjnych (w tym wykorzystania funduszy pomocowych).