MIĘDZYNARODOWA KOALICJA
DLA OCHRONY POLSKIEJ WSI

(...) Najpilniejsze działania w ramach ICPPC z dziedziny ekologicznych technologii to akcja informacyjna wśród mieszkańców wsi. Jednym z podstawowych narzędzi do realizacji tego celu jest budowa sieci Centrów Ekologicznych Technologii... Krzysztof Wietrzny, Sunflower Farm.

(...) Pracujemy nad zmniejszeniem "cywilizacyjnej przepaści'', tzn. budujemy programy, dzięki którym mieszkańcy wsi mogą otwierać się na świat, a jednocześnie szanować i pielęgnować własne tradycje... Ewa Smuk - Stratenwerth, ZIARNO.

(...) Zakładamy, że w Polsce ok. 750 000 gospodarstw może produkować metodami ekologicznymi... Tokya Dammond, Symbio - Impex, Polska-USA.

(...) Koalicja ICPPC jest najpotężniejszym przypomnieniem, o tym żeby nasz świat mógł być trwały, bezpieczniejszy i pomyślnie się rozwijał, zachowując równowagę pomiędzy ludźmi i środowiskiem, a także pomiędzy wiejskim i miejskim społeczeństwem jakie spotkałam...Yasmina Zaidman, Dyrektor Ekologicznych Incjatyw ASHOKI, USA.

Polska wieś jest bardzo wyjątkowa - bogactwo natury, piękne krajobrazy i ciągle żywa kultura ludowa. Decyzje podejmowane dzisiaj mogą jednak spowodować zniszczenie takiego wyglądu polskiej wsi w ciągu kilku następnych lat.

13-14.6.2000, w małej podkrakowskiej wsi Stryszowie odbyło się międzynarodowe seminarium pt. "Nowe spojrzenie na wartości polskiej wsi". Wniosło ono nową nadzieję dla polskiej wsi. Organizatorami seminarium byli: Ashoka - Innowatorzy dla dobra społecznego z USA i ECEAT-Poland (Europejskie Centrum Rolnictwa Ekologicznego i Turystyki - Polska) z siedzibą w Stryszowie. Wzięło w nim udział około 60 osób - innowatorzy społeczni z Ashoki, znani działacze ekologiczni, profesjonaliści, przedstawiciele biznesu, władze lokalne i regionalne, rolnicy ekologiczni.

Ochrona polskiej wsi to sprawa ogromnej wagi nie tylko dla Polski, ale także jednostek i organizacji z innych krajów - to końcowy wniosek czerwcowego seminarium, które dało początek Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej Wsi"(International Coalition to Protect the Polish Countryside - ICPPC)

Kilka miesięcy później, 20-23.11.2000 odbyła się pierwsza konferencja ICPPC. W skład ICPPC wchodzi 36 organizacji z 18-stu krajów i 27 osób prywatnych.

Dyrektorami ICPPC zostali:

• Jadwiga Łopata, inicjator ICPPC, Prezes Stowarzyszenia ECEAT-Poland, którego głównym celem jest wspieranie rolnictwa ekologicznego poprzez turystykę ekologiczną w gospodarstwach, członek organizacji Innowatorów dla dobra publicznego - Ashoka
• Sir Julian Rose, rolnik, właściciel gospodarstwa ekologicznego Hardwick Estate, członek Zarządu stowarzyszenia 'Soil', współzałożyciel Stowarzyszenia Konsumentów i Producentów Niepasteryzowanego Mleka, ekspert Brytyjskiej Agencji Rozwoju Wsi, Doradca Księcia Karola w zakresie rolnictwa ekologicznego

Adres kontaktowy ICPPC w Polsce:

Jadwiga Łopata 34-146 Stryszów 156 e-mail: jadwiga@eceat-pl.most.org.pl, eceat@sfo.pl

Serdecznie zachęcamy inne organizacje i osoby prywatne do aktywnego włączenia się w działania ICPPC których celem jest ochrona polskiej wsi. Jeśli tego nie zrobimy to będziemy rozliczani przez przyszłe pokolenia dlaczego dopuściliśmy do zniszczenia polskiej tradycji, kultury, przyrody i wiejskiego krajobrazu, oraz zaprzepaściliśmy szansę na to aby stać się dla Europy spichlerzem żywności ekologicznej.

ROLNICTWO W ANGLII,
UNIA A SZANSE POLSKICH ROLNIKÓW

Brytyjskie rolnictwo, mimo ogromnej powierzchni poszczególnych gospodarstw i ich teoretycznie wysokiej wydajności, przeżywa w chwili obecnej jedną z największych zapaści od lat 30-tych tego wieku. Większość rolników zaobserwowało spadek swoich dochodów o 70% w ciągu ostatnich 3 lat. W przyszłym roku większość brytyjskich rolników wypracuje stratę w wysokości 4000 funtów na gospodarstwo a zapowiedzi na lata następne wyglądają jeszcze gorzej. 10 000 rolników opuszcza rocznie swe gospodarstwa i pracę na roli. Dlaczego? Brytyjski rynek żywności kontrolowany jest przez cztery wielkie sieci supermarketów, w których zaopatruje się 80% ludności. Korzystając ze swej uprzywilejowanej pozycji, supermarkety te dyktują rolnikom ceny najniższe z możliwych, wymagają od nich produkowania żywności o identycznych parametrach, która ładniej się prezentuje na półkach, i zarabiają na tym krocie. Można powiedzieć, że firmy te, wraz z Brytyjskim Ministerstwem Rolnictwa, swą działalnością przez ostatnie kilkanaście lat niszczyły brytyjskie rolnictwo.

Jedynym zdrowym sektorem pozostał sektor rolnictwa ekologicznego.

W najbliższych latach Polska stanie się członkiem Unii Europejskiej, więc oferuję Wam przestrogę. W ramach wspólnej polityki rolnej wydano ogromne sumy pieniędzy na próby wprowadzenia w europejskim rolnictwie identycznych standardów, zarówno w sferze produkcji jak i finansów. W procesie tym zniszczono regionalną różnorodność. Poprzez dotowanie niektórych produktów, doprowadzono do istnienia ogromnych nadwyżek żywności, które następnie musiały zostać zniszczone bądź sprzedane po zaniżonych cenach do krajów Trzeciego Świata, co z kolei niszczyło ich rynki żywności. W r. 1992 wydano prawie 9 miliardów funtów na niszczenie nadwyżek żywności. W chwili obecnej Unia próbuje się reformować. Przesuwa środki z dotowania produkcji żywności do "zielonego" zagospodarowania gruntów rolnych i promowania nowych, alternatywnych sposobów zarobkowania na wsi. Rośnie wpływ Międzynarodowej Organizacji Handlu (WTO), która otwiera światowe rynki żywności usuwając ostatnie taryfy / cła zaporowe. Rządy poszczególnych krajów muszą się przy tym podporządkować planom WTO. Jednak w praktyce, to największe międzynarodowe koncerny ustalają ten plan poprzez skuteczny lobbing i wpływy, na które przekuwają swój kapitał.

Czy chcecie stać się podwładnymi Międzynarodowego Funduszu Walutowego, globalnego rynku żywności czy też Wspólnej Polityki Rolnej? Na Zachodzie wielu ludzi stało się niewolnikami doktryny maksymalnej produkcji za wszelką cenę. Wynaturzyliśmy już w ten sposób naszą żywność a zwierzęta zmieniliśmy w maszyny. Zniszczyliśmy lokalne społeczności i zatruliśmy nasze gleby oraz wodę, od której przecież wszyscy jesteśmy zależni. Jest to prosta droga do piekła, które kryje się za maską nowoczesnego konsumeryzmu.

Jednak jest inna droga. Wierzę, że Wy, w Polsce, jesteście na bardzo dobrej pozycji by nią podążyć. Jednak będziecie się musieli nastawić na długofalowy kurs, w którym ważną rolę odgrywa przyjazne dla ludzi i środowiska rolnictwo, współgrające z Waszą kulturą i tradycją. Jesteście również w stanie świadomie ominąć ślepe uliczki, w które zabrnęły obecnie społeczeństwa zachodnie. Aby to się udało trzeba jednak przyjąć następujące zasady:

1. pozostawić małe gospodarstwa,
2. promować współpracę między rolnikami,
3. sprzedawać produkty lokalnie w małych sklepach i na targach,
4. postawić na rolnictwo ekologiczne,
5. zatrzymać ludzi na wsi,
6. eksportować tylko wtedy gdy rodzimy rynek będzie zaspokojony,
7. postawić na jakość zamiast na ilość,
8. zachować swoje tradycje i kulturę.

DLACZEGO CHRONIĆ POLSKA WIEŚ

Piszę w poparciu dla Międzynarodowej Koalicji na rzecz Ochrony Wsi Polskiej (ICPPC, International Coalition for the Protection of Polish Countryside), polskich gospodarzy i Polski. Występuję z perspektywy Kanadyjczyka znad Pacyfiku po zasmakowaniu gościnności wsi polskiej i piękna otaczającego krajobrazu.

Jestem związany z kilkoma organizacjami w Kolumbii Brytyjskiej, np. FarmFolk/CityFolk i EcoCafe. Organizacje te wczuwają się w los polskich gospodarzy i popierają opcję ekologicznie zrównoważonego i sprawiedliwego systemu żywnościowego dla Polski.

W byłych koloniach, a obecnie wobec nowego rozwoju na całym świecie, globalna ekspansja wolnego rynku zrujnowała kulturę i środowisko.

Zarząd Główny ds. Rolnictwa Komisji Europejskiej powtarza następującą troskę w raporcie z 1998 r. pt. Agricultural Situation and Prospects in the Central and Eastern European Countries, Poland (Sytuacja rolnictwa i prognozy w Europie Środkowej i Wschodniej, Polska):

"...bez zniszczenia polskich społeczności wiejskich..."

W sformułowaniach polityki UE brak jest jednak rozwiązań nt. ochrony polskiej wsi. Wyrażając niepokój o zniszczenie przez północnoamerykański kapitał i przez ekspansję Unii Europejskiej, zapytuję:

"Jak mają rozwinąć się polskie społeczności na wsi, by kwitnąć lecz zachować kulturową różnorodność wobec zewnętrznych i wewnętrznych presji na przyjęcie zachodnich wartości?"

POLSKA ZAGROŻONA PRZEZ ZACHÓD?

Polskiej wsi zagrażają czynniki zewnętrzne jak i wewnętrzne.

Siły zewnętrzne:

• Przejmowanie własności w ramach wolnego rynku (obca kontrola krajowego rolnictwa, przetwórstwa i spokrewnionych przemysłów; np. dumping zachodniej żywności).
• Pobudzanie konsumeryzmu (reklamy i ich wpływ na rozmywanie kultury).
• Prawo obcokrajowców do nabywania polskiej ziemi rolnej po włączeniu Polski do UE (już teraz nabywają ziemię bezprawnie).
• Wprowadzane i proponowane podatki od nieruchomości wg norm UE (mogą zmusić setki tysięcy posiadaczy ziemi do sprzedaży jej obcokrajowcom).
• Rewizjonizm niemiecki (zmierza do odzyskania nieruchomości na ziemiach utraconych wskutek II wojny światowej).

Czynniki wewnętrzne:

• Wcielanie wiosek w przedmieścia przy braku planowania (ogromne wille-rezydencje wiejskie budowane bez ograniczeń zagospodarowania przestrzennego).
• Marzenie o dobrobycie (rozczarowani losem Polacy uwierzyli w materializm, więc wolą zachodnią żywność i obcą własność kapitału).
• Brak kapitału (na infrastrukturę publiczną i na prywatną przedsiębiorczość).
• Korupcja (faworyzuje zamożnych obcych inwestorów).

Tym czynnikom winne są przeżyte modele rozwoju gospodarczego. Zachowanie polskiej wsi jest okazją wcielenia innej wizji, opartej na lekcjach z komunizmu i wzbierającego kapitalizmu.

DLACZEGO POLSKA WIEŚ JEST TAK WAŻNA

Polska wieś to gobelin piękniejszy niż arrasy. Polska jest w szczęśliwym posiadaniu spójnej tkaniny wód, dzikiego życia, lasów, gór, gospodarstw i osad. Te elementy zszywają ludzie w harmonii z przyrodą. Jakoś ta ziemia i naród byli w stanie utrzymać dziesiątki milionów mieszkańców bez utraty jakości, owocu i smaku przez setki lat.

Kawałki ziemi w skali ludzkiej składają się na wielokultury w odróżnieniu od monokultur upraw rolnych, które sprzyjają różnorodności i odporności ekosystemu i łańcucha pokarmowego.

Pełno jest wszelkiego rodzaju żywności na każdym polskim rogu. Dziko zdrową żywność uprawia się, handluje się nią i przetwarza. Nawet w tym częściowo uprzemysłowionym systemie żywność uprawia, przygotowuje i dzieli wiele rąk. Polskie jedzenie zachowuje smak i świeżość bez potrzeby syntetycznych, sztucznych dodatków jak środki owadobójcze i konserwujące.

Podróżując po Polsce widziałem tradycyjne metody pracy obok nowszych. Starsze są często skuteczniejsze niż zaawansowane technicznie acz problematyczne rozwiązania. Chemikalii nie stosuje się nagminnie. Rolnik utrzymuje bliski stosunek z przyrodą. To dokłada się do zdrowia i bezpieczeństwa tak żywności, jak i środowiska naturalnego. Żywność i ekologia to czynniki bezpośrednio określające zdrowie człowieka i społeczeństwa.

Cała rodzina obejmująca kilka pokoleń bierze udział w życiu domowym i społecznym. Tu ludzie z zapałem uprawiają i przygotowują żywność, dzielą pracę i jej plony oraz odziaływują na siebie wzajemnie śmiechem i rozmową. W ten sposób życie przechodzi do innych członków społeczności. Nawet jako obcokrajowiec byłem mile widziany i przyjęto mnie dając towarzystwo, strawę i odpoczynek.

Wieśniacy są nieodłączni od krajobrazu, od swej kultury. Rolnictwo na małą skalę oznacza skuteczną opiekę nad środowiskiem, od którego w końcu zależą wyżywienie i kultura narodu. Pozwolić na uprzemysłowienie, rozwój lub scalanie oznaczałoby ruinę polskiej kultury i koniec polskiej niepodległości. Elementy gospodarstw w skali ludzkiej, scalonych ze środowiskiem, są nieodzowne dla zrównoważonego i niepodległego systemu wyżywienia. Czyż trzeba stawiać znak zapytania nad wartościami kultury, ludzi i środowiska?

JAK OCALIĆ POLSKA WIEŚ

Odpowiedzi na to pytanie nie nadchodzą od biznesu mimo jego pustych kampanii propagandowych. Nie przychodzą też od krajowych i zagranicznych rządów mimo uciążliwych raportów wypełnionych żargonem. Odpowiedzi nadchodzą od oświeconych osób, którym droga jest Polska, jej ludzie, krajobraz, przyroda i piękne życie. Przekonałem się, że odpowiedzi jest wiele i że są pilne, więc apeluję do Polaków:

• Nie zaprzestajcie uprawiać świeżej żywności; kupujcie od polskich rolników.
• Uprawiajcie eko-agro-turystykę.
• Rolnicy powinni być wynagradzani za roztropne gospodarowanie zasobami ekologicznymi i za ich ochronę.
• Należy domagać się przestrzegania planów zagospodarowania i praw o nieruchomościach oraz zamknąć wszelkie luki prawne.
• Rozwiązać kontrolę przez obcych właścicieli.

Polska ma ogromną zdolność produkcji świeżej, zdrowej, zróżnicowanej i smacznej żywności dla swego narodu. Ma szansę kwitnąć jako kultura wrażliwa na środowisko naturalne, kultura dumna ze swej tożsamości.