ZAGROŻENIA MOTORYZACYJNE

1. Przeciętny europejski samochód wydala około tysiąca związków chemicznych, w sumie mniej więcej 1 tonę spalin rocznie zawierających związki toksyczne, mutagenne i rakotwórcze.
2. Przy reglamentacji paliwa i wyregulowanych silnikach 850 tys. ton trujących gazów emitują samochody osobowe i motocykle, co stanowi połowę emisji całego transportu.
3. W Polsce co najmniej 50% pojazdów emituje nadmierną ilośc tlenku węgla i charakteryzuje się nadmiernym zadymieniem spalin.
4. Samochody osobowe i motocykle dominują w emisjach tlenku węgla, węglowodorów i ołowiu nad samochodami dostawczymi, ciężarowymi, ciągnikami i autobusami łącznie.
5. Jeśli w technice motoryzacyjnej nie zajdą jakieś istotne zmiany to w 2000r. tylko samochody osobowe będą emitować w Polsce co najmniej 1 700 tys. ton trujących gazów.
6. W Polsce około 30%, a w Warszawie 60% ogólnych emisji pochodzi od samochodów.
7. W Polsce 25-33% tlenków azotu, 24- 43% tlenku węgla, 62-73% węglowodorów emitują do środowiska pojazdy mechaniczne.
8. Jeśli w technice motoryzacyjnej nie zajdą jakieś istotne zmiany to w 2000. r. polski transport samochodowy będzie emitował: 49% tlenków azotu, 43% tlenku węgla, 82% węglowodorów, natomiast na energetykę, przemysł i gospodarstwa domowe przypadnie łącznie 51% tlenków azotu, 57% tlenku węgla, 18% węglowodorów.
9. Zanieczyszczenia motoryzacyjne są groźniejsze niż przemysłowe, gdyż rozprzestrzeniają się w dużych stężeniach na niskich wyskościach w bezpośrednim sąsiedztwie ludzi.
10. Statystyczny autobus w Polsce emituje rocznie 266 kg tlenku węgla, 58 kg węglowodorów, 266 kg tlenków azotu, a statystyczny samochód osobowy 114 kg tlenku węgla, 34 kg węglowodorów, 13 kg tlenków azotu, 97 g ołowiu, przy czym jeden autobus przewozi tyle osob ile 92 samochody osobowe w mieście i 40 samochodów za miastem.
11. Co najmniej 27 tys. t zanieczyszczeń rocznie emitują w Krakowie samochody osobowe, czyli 97 ton dziennie.
12. Na wielu warszawskich i krakowskich ulicach stwierdzono wielokrotne przekroczenie dopuszczalnych norm stężenia zanieczyszczeń motoryzacyjnych.
13. Dopiero 150-250 m od ruchliwej drogi można liczyć na zanieczyszczenia zbliżone do dopuszczalnych.
14. Po zamknięciu Rynku w Krakowie dla samochodów stężenie tlenku węgla zmniejszyło się 3-krotnie.
15. Na 1250 km ulic szwedzkich miast występują stężenia dwutlenku azotu i tlenku węgla przekraczające dopuszczalne normy Światowej Organizacji Zdrowia. W Holandii oszacowano 1000 miejsc z przekroczonymi normami.
16. W Polsce emisje motoryzacyjne zbliżone są do emisji motoryzacyjnych występujących w Szwecjii lub Holandii.
17. Przewiduje się, że w Krakowie w 1995r. na 45% sieci ulicznej wystąpią stęźenia przekraczające dopuszczalne normy.
18. Samochód stał się rywalem człowieka w dostępie do tlenu. Badania przeprowadzone w miastach wykazują obniżanie się poziomu tlenu na rzecz rozlicznych zanieczyszczeń.
19. W ciągu 1 godziny przy dobrym nasłonecznieniu stary buk wytwarza 1200 litrów tlenu, człowiek zużywa 30, a przeciętny samochód 6000 litrów zamienia w spaliny.
20. Po Polsce jeździ aktualnie przeszło 4 miliony samochodów osobowych, a w 2000. r. będzie ich 8 milionów.
21. Codziennie mieszkańcy Krakowa odbywają 140 000 podróży samochodami osobowymi przejeżdżając średnio po mieście 4,2 km, co jest dystansem odpowieniejszym raczej dla roweru.
22. Codziennie mieszkańcy Warszawy wsiadają do swoich 360 000 samochodów osobowych aby odbyć 450 000 podróży po mieście, z których większość można byłoby odbyć rowerem.
23. W Krakowie samochód osobowy przewozi statystycznie 1,36 pasażera a w Warszawie 1,16 przy niewykorzystanych 3-4 miejscach.
24. Dla przewiezienia koleją w ciągu godziny 33 000 pasażerów wystarczy pas terenu o szerokości 5 m. Gdyby ci pasaźerowie zechcieli pojechać własnym samochodem to koniecznym byłoby wybudowanie drogi o 16 pasach ruchu i szerokości 55 m.
25. Zapotrzebowanie powierzchni przez pasażera samochodu osobowego jest 20- krotnie większe niż pasażera tramwaju.
26. W historycznie ukształtowanym mieście tylko 15% powierzchni przeznaczonej jest dla komunikacji, tymczasem samochód potrzebuje jej 10 razy więcej. W Los Angeles przeznaczono dla samochodu 60% powierzchni, a mimo to korki samochodowe są codzienną udręką miasta. W Bostonie mimo rozbudowanego układu drogowego podróż samochodem w 70% przypadków jest wolniejsza niż rowerem. W Atlancie położone w odległości 3-5 km punkty można szybciej osiągnąć rowerem niż samochodem.
27. Na jednym stanowisku dla samochodu można ustawić 14 rowerów.
28. Jeśli mieszkasz w dużym mieście przy głównej ulicy to obok Twojego domu przejeżdża w ciągu godziny 3400 pojazdów. Oznacza to, iż w ciągu dnia przejeżdża ich 34 000, a w ciagu roku 12 milionów. Pod Twoim oknem znajduje się zatem wielka fabryka zanieczyszczeń, których nawet nie widzisz gołym okiem.
29. Jeśli mieszkasz w mieście przy bocznej ulicy to obok Twojego domu przejeżdża w ciagu godziny 300 samochodów. Oznacza to, że w ciągu dnia przejeżdża ich 3000, a w ciągu roku aż 1 milion.
30. Zanim wsiądziesz do samochodu pomyśl, że między innymi przez Ciebie mieszkańcy domów sąsiadujących z ulicami skazani są na ciągłe przebywanie w zatrutym powietrzu.
31. Energia niezbędna do wyprodukowania jednego samochodu osobowego wystarcza dla 70-100 rowerów.
32. Jeśli mieszkasz na wsi to w pobliżu Twojego domu przejeżdża każdego dnia średnio 1900 pojazdów. Oznacza to, iż w ciągu roku przejeżdża ich 700 tys.
33. Stężenia zanieczyszczeń pomierzone na ulicach maleją wraz ze wzrostem wysokości. Oznacza to, że na ulicy oddychamy głównie powietrzem zanieczyszczonym przez samochody.
34. W Polsce 33% mieszkańców zagrożonych jest przez niedopuszczalny poziom hałasu, w niektórych miastach ilość zagrożonych mieszkańców sięga 45%.
35. Przekroczenie dopuszczalnego hałasu występuje w Warszawie na 70% badanych ulic, w Gdańsku na 50%, w Poznaniu na 75%.
36. Źródła energii są coraz cenniejsze, tymczasem w USA i krajach Europy Zachodniej aż 30-40% energii pochłania samochód osobowy.
37. Samochód jest 28-krotnie bardziej energochłonnym pojazdem niż rower.
38. Budowa drogi rowerowej jest co najmniej 100-krotnie tańsza niż budowa drogi samochodowej.
39. Straty z tytułu wypadków rowerowych w latach 1970-80 były równoważne nakładom na realizację ciągów rowerowych o długości 15 000 km.
40. Corocznie ginie w Polsce w wypadkach drogowych około 5000 osób, oznacza to iż każdego dnia ginie 14 osób.
41. Ofiarami wypadków drogowych w Polsce jest około 41-47 tys. osób rocznie, oznacza to, że każdego dnia na drogach rannych jest 113-129 osób.
42. W poszukiwaniu "czystego powietrza" mieszkańcy miast udają się do uzdrowisk i wczasowisk samochodami, które są żródłem poważnego zanieczyszczenia tych miejscowości. Stężenie tlenków azotu zarówno w Krakowie jak i Świnoujściu przekraczają dopuszczalne normy.
43. W weekend krakowianin jedzie samochodem na Zarabie (dzielnica Myślenic) aby pooddychać "świeżym powietrzem", tymczasem zanieczyszczenie powietrza spowodowane tam przez samochody nie jest dużo mniejsze od zanieczyszczenia występującego na krakowskich ulicach.
44. Dwutlenek siarki i tlenki azotu wzmagają swoje indywidualne działanie w zakwaszaniu środowiska co w konsekwencji prowadzi do umierania lasów, przyśpieszonej korozji, dewastacji dzieł architektury i sztuki, wymierania flory i fauny, zwiększenia koncentracji aluminium i metali ciężkich w glebie i wodzie, a spadku koncentracji magnezu, wapnia i potasu, wzrostu zagrożenia zdrowia, a nawet życia społeczeństw.
45. Wydalane z rur wydechowych tlenki azotu i węglowodory łączą się ze sobą tworząc utleniacze z ozonem na czele. Utleniacze te są groźne dla przyrody i człowieka.
46. Ryzyko zachorowania na raka płuc na skutek wdychania powietrza zanieczyszczonego węglowodorami ze spalin szacowano przed kilku laty na 10 przypadków na 100 000 mieszkańców.
47. Badania japońskie wykazały większą zachorowalność na nowotwory osób mieszkających w pobliżu ruchliwych skrzyżowań.
48. Tlenek węgla ulatniający się w miastach głównie z rur wydechowych łączy się z hemoglobiną zawartą we krwi i utrudnia prawidłowe jej krążenie co powoduje dolegliwości związane z układem krążenia, sercem, centralnym układem nerwowym, a także bóle głowy i niekiedy śmierć.
49. Ołów kumulując się w organiźmie powoduje zakłócenia w układzie krwionośnym i nerwowym.
50. Tlenki azotu i ozon zakłócają funkcje oddechową powodując dolegliwości astmatyczne, bronchit, obniżenie odporności na infekcje układu oddechowego, stany zapalne spojówek.
51. W czasie II wojny światowej Niemcy hitlerowskie stosowały spaliny samochodowe w ruchomych komorach gazowych.
52. W krajch Europy Zachodniej dodatek ołowiu do benzyny jest 4-krotnie mniejszy niż w Polsce, a ponadto wprowadzono tam także benzynę bezołowiową.
53. W wymieraniu europejskich lasów istotną rolę odgrywa masowa motoryzacja. Szacuje się, że conajmniej 8% europejskich lasów (10 milionów ha) wymarło, a tempo wymierania jest coraz szybsze. Jeśli jeszcze w 1982r. na terenie całej RFN stwierdzono 7,7% powierzchni uszkodzonych lasów to w 1989. r. było ich już 52%.
54. Wraz ze wzrostem liczby samochodów wzrasta zanieczyszczenie środowiska tlenkami azotu. W krajach Europy Zachodniej samochody są odpowiedzialne za 55% emisji tlenków azotu, a w Norwegii udział ten sięga nawet 75%.
55. Zawartość metali ciężkich (ołów, kadm) w roślinach i glebie zmniejsza się wraz ze wzrostem odległości od dróg, a także wraz ze wzrostem głębokości w glebie. Oznacza to, że samochody są grożnym trucicielem nie tylko powietrza, ale także roślinności i gleb.
56. Zagrożenie organizmu przez ołów może się pojawić przy koncentracji 10 mg/100 ml krwi. Tymczasem we krwi dzieci z krajów EWG stwierdza się koncentrację rzędu 30 mg/100 ml krwi. W wioskach himalajskich, gdzie praktycznie nie ma samochodów, koncentracja ołowiu jest 10 razy mniejsza.
57. Szwedzcy eksperci twierdzą, że spaliny samochodowe są największym zagrożeniem w miastach w zakresie chorób układu oddechowego i nowotworów.
58. Prace Lewthera wykazały, że w bardzo dużej liczbie przypadków nowotworów oskrzeli i płuc z tkanki rakowej wyizolować można cząstki azbestu, który używany jest do produkcji nakładek hamulcowych i tarcz sprzęgieł.
59. Jak wynika z badań RFN, na przestrzeni 20 lat podwoiło się stężenie ozonu, co należy wiązać z przyrostem emisji tlenków azotu i węglowodorów.
60. W krajach europejskich stwierdza się ciągły przyrost emisji motoryzacyjnych (szczególnie tlenków azotu). Jeśli zachowania komunikacyjne społeczności europejskiej nie ulegną do 2000r. zasadniczej zmianie, to należy się liczyć z dalszym wzrostem emisji.
61. W wielu krajach udział autobusów w globalnych emisjach motoryzacyjnych jest znikomy, choć w skali niektórych ulic może wydawać się duży.
62. Doświadczenia USA i Japonii wskazują, że katalizatory stosowane w samochodach dla zmiejszenia emisji nie przyniosły oczekiwanych efektów, gdyż wzrósł park samochodowy i jego wykorzystanie.
63. Katalizatory nie są w pełni skuteczne w miastach, gdyż krótkie podróże miejskie nie pozwalają rozgrzać silnika do wymaganej temperatury. 64. Katalizatory nie rozwiązują wpływu emisji na efekt cieplarniany.
64. Chcąc powstrzymać degradację środowiska europejskiego koniecznym jest ograniczenie emisji o 90%.
65. Wg Urzędu Ochrony Środowiska RFN rezygnacja z odbywania 35% podróży samochodem po miastach dałaby w efekcie znacznie większe zmniejszenie zanieczyszczeń niż najbardziej nawet radykalne rozwiązania techniczne w samochodach.
66. Tymczasem z badań przeprowadzonych w Austrii do 40% podróży w miastach może być realizowanych na rowerze, ale niezbędnym do tego jest wyznaczenie dróg rowerowych.
67. 80% badanych w Austrii uważa, że promocja roweru winna się odbywać przez tworzenie dróg i infrastruktury dla rowerów.
68. W Szwajcarii niektóre zakłady pracy promują używanie roweru przez specjalne premie i udostępnianie pracownikom rowerów zamiast samochodów.
69. Tworzenie infrastruktury dla roweru powoduje wzrost jego używania. W Kopenhadze co trzecia podróż, w Amsterdamie co piąta, w Delft prawie co druga realizowane są na rowerach.
70. Natomiast motoryzacja indywidualna jest bardzo droga, przez co wymaga różnego rodzaju subsydiów i dotacji. W USA dotacje te sięgają 300 mld $ rocznie, a na samo tylko bieżące utrzymanie dróg, mostów, wiaduktów, parkingów trzeba wydać 80 mld $ rocznie.
71. Zatłoczenie ulic samochodami spowodowało spadek prędkości do: 14 km/h w Londynie, 11 km/h w Paryżu, 8 km/h w Atenach, poniżej 16 km/h w miastach USA.
72. Mimo wybudowania w Los Angeles 12- pasowej autostrady jazda po niej odbywa się z niewielką prędkością.
73. Wielka terenochłonność samochodu powoduje, że zaledwie 11% udających się do pracy samochodem w centrum Londynu zajmuje aż 90% powierzchni ulic i placów. W Nowym Jorku przy podobnym zajęciu terenu tylko 9% zatrudnionych może skorzystać z samochodu.
74. Doświadczenia amerykańskie i zachodnioeuropejskie wskazują, że próba rozwiązania problemów komunikacyjnych tylko przez poszerzanie ulic i budowę następnych prowadzi do jeszcze szybszego wypełnienia się tych ulic samochodami w myśl zasady "im więcej samochodów, tym więcej ulic, im więcej ulic, tym więcej samochodów".
75. Mimo, że w USA jest 82 279 km autostrad i 6 242 177 km dróg, to 42% ruchu drogowego odbywa się w złych warunkach, a 49% autostrad jest zatłoczonych.
76. Według szacunków Federal Highway Administration koszty zatorów ulicznych w 1984r. wynosiły w USA 9 mld $ i ulegną 6-krotnemu zwiększeniu do 2005. r. Straty spowodowane przez korki drogowe oszacowano w Wielkiej Brytanii na 3 mld funtów rocznie.
77. Mimo, że statystycznie wszystkie amerykańskie i zachodnioeuropejskie gospodarstwa domowe dysponują samochodami osobowymi, to jednak w rzeczywistości 25% gospodarstw domowych w USA i 30% w RFN samochodami nie dysponuje.
78. Od 1960r. liczba samochodów w Atenach zwiększyła się 8-krotnie. Zanieczyszczenia powietrza pochodzące w 85% od samochodów niszczą starożytne budowle i pomniki.
79. Niepełne szacunki strat powodowanych przez emisję motoryzacyjną oceniono w Szwecji na 4,6 mld koron, a w Holandi na 6,6 mld guldenów rocznie.
80. Pomiary zanieczyszczeń powietrza wykazały, że w Sztokholmie należy zmniejszyć ruch samochodowy o 40%, a w Kopenhadze o 35%.
81. Tylko w Nowym Jorku liczba wyrzuconych i porzuconych samochodów zwiększyła się z 3000 w 1960r. do 70 000 w 1970r. W RFN w 1980r. pozostało 2 miliony wraków samochodowych, 370 000 ton zużytych opon, 10 000 ton zużytego oleju trafiło niekontrolowane do zbiorników wodnych.
82. Na głównych skrzyżowaniach i ulicach Krakowa stężenie tlenku węgla waha się w granicach 11-105 mg/m a węglowodorów 6-132 mg/m , co oznacza kilkudziesięciokrotne przekroczenie dopuszczalnych norm w okresach szczególnie niekorzystnych.
83. W związku ze wzrostem zagrożeń motoryzacyjnych wiele miast europejskich podjęło już działania na rzecz ograniczenia ruchu samochodowego, a wiele następnych zamierza to uczynić. Jeden z najradykalniejszych projektów ma być zrealizowany w Bordeaux (Francja), gdzie w ciągu 10 lat zamierza się tak rozwinąć komunikacją zbiorową i rowerową, aby 75% sieci ulicznej tego miasta zamknąć dla samochodu osobowego.
84. Samochody stojące pod Twoim oknem z zapalonym silnikiem emitują 2,5 raza więcej tlenku węgla i 5,3 raza więcej węglowodorów niż samochody jadące. Dlatego nie dopuszczaj do podjeżdżania samochodów pod Twoje okna.
85. W warunkach brytyjskich autobus jest 8 razy mniej energochłonny niż samochód osobowy.
86. Wg badań brytyjskich rower jest najszybszym środkiem komunikacji w miastach na dystansie do 6 km - 75% wszystkich podróży nie przekracza 8 km.
87. Dotacje dla przemysłu motoryzacyjnego w Wielkiej Brytanii są blisko 2- krotnie wyższe niż dla kolei.