O KSIĄŻCE KTÓRĄ POWINIEN PRZECZYTAĆ KAŻDY
Frederik Vester: Woda = życie.
Polski Klub Ekologiczny, Krakow
1992, druk Ravensburger Buchverlag, RFN.
Wydana wiosną'92 z inicjatywy Polskiego Klubu Ekologicznego
książka-album Frederika Vestera
"Woda = życie" stała się podczas
tegorocznego, upalnego i suchego
lata lekturą o szczególnej wymowie i znaczeniu.
Klęską suszy w miesiącach
czerwcu, lipcu i sierpniu zostały
dotknięte ogromne tereny naszego
kraju. Katastrofalnie obniżył się
poziom wód w rzekach oraz poziom
wód gruntowych, walczono z rekordową ilością pożarów lasów.
Urlopowiczów, zazwyczaj czekających na piękną, słoneczną pogodę, przestały cieszyć prognozy
o dalszych upałach. Z przerażeniem patrzyli na wysychające
strumienie, w których ginęły na
ich oczach ryby, na wypalone trawy, na drzewa tracące liście jak
u schyłku jesieni, na kikuty
drzew, których korzenie nie mogły
już dosięgnąć życiodajnej wody.
Rolnicy liczyli straty plonów
spowodowane suszą. W całym kraju
słychać było błaganie o deszcz.
Woda to życie - uzmysławia
nam piękna książka Frederika Vestera, wydana po raz pierwszy w
Niemczech w 1987r. przez oficynę
Ravensburger Buchverlag i przetłumaczona na wiele języków, między innymi francuski, włoski i
polski.
Książka we wstępie przedstawia porządek i organizację w
przyrodzie na przykładzie obiegów
tak ważnych dla życia pierwiastków jak azot, węgiel i tlen oraz
dużych i małych obiegów wody. Pokazuje jasno, czym grozi ingerencja człowieka w istniejące od miliardów lat współdziałanie martwej i żywej materii na naszej
Planecie. W kolejnych rozdziałach
książki poznajemy 5 obiegów wody.
OBIEG 1. DESZCZ, MORZE I CHMURY
Obieg ten jest największym
obiegiem wodnym na naszym globie.
Składają się nań: parowanie wody
z oceanów, mórz, rzek i gleby,
tworzenie się chmur, przenikanie
wody do gleby i powrót wody do
morza. Obieg ten stanowi podstawę
naszego klimatu. Żyjący w morzach
plankton jest największym źródłem
tlenu na Ziemi. Jeśli zniszczymy
życie organizmów w zbiornikach
wodnych, co w konsekwencji doprowadzi do spadku globalnej produkcji tlenu i równoczesnego zwiększenia zawartości CO2 w atmosferze, to spowodujemy katastrofę,
wobec której dotychczasowe wojny,
epidemie oraz klęski głodu będą
wydawać się zjawiskami marginalnymi.
OBIEG 2. DRZEWO I WODA
Włączone do wielkiego obiegu
materii drzewo posiada swój własny obieg wody, od którego uzależniony jest stan otaczającego środowiska. Przedstawiono drzewo jako pompę i magazyn wody, pokazano
korzystny wpływ drzew na bilans
wody, w tym wpływ lasów na zwiększenie ilości opadów oraz rolę
szaty roślinnej w obiegu węgla,
wody i tlenu w biosferze. Pokazano również jak niekorzystnym następstwem dla bilansu wody jest
zmniejszenie powierzchni lasów,
które prowadzi do drastycznego
pogorszenia bilansu wody.
OBIEG 3. WODA GRUNTOWA JAKO PODSTAWA ŻYCIA
Woda gruntowa została nazwana ogniwem, które utrzymuje przy
życiu glebę i bez której życie na
jej powierzchni byłoby niemożliwe.
Zapasy wody gruntowej mogą
być uzupełniane tylko przez opady. Zbyt szybki spływ wody opadowej, wywołany działalnością człowieka, powoduje zjawiska wymierania lasów, stepowienia lub wręcz
pustynnienia krajobrazu.
Oprócz obniżenia poziomu wody gruntowej innym poważnym zagrożeniem dla gleby jest wprowadzanie do niej szeregu trucizn,
takich jak: środki ochrony roślin, nadmiar nawozów, oleje,
śmieci, odpady przemysłowe i odpady z gospodarstw domowych.
OBIEG 4. WODA I MIASTO
Obieg ten jest przykładem
wręcz rabunkowej gospodarki zasobami wodnymi. W dużych skupiskach
ludzi, jakimi są miasta, bardzo
gwałtownie rośnie zużycie wody.
Wodę do naszych miast musimy
często sprowadzać z dużych odległości. Nie tylko doprowadzenie
wody do zaludnionych obszarów
sprawia wiele kłopotów. Niezmiernie trudnym problemem jest także
odprowadzanie ścieków.
W rozdziale tym poznajemy
skomplikowane i kosztowne procesy
oczyszczania ścieków miejskich i
przemysłowych oraz sposoby opanowania marnotrawstwa wody.
Poznajemy również smutną
prawdę o rosnącym deficycie wody
w naszym kraju.
OBIEG 5.CZYM OBCIANMY RZEKI
Z rozdziału tego dowiadujemy
się, jak wielki ładunek zanieczyszczeń z gospodarstw domowych,
zakładów przemysłowych i terenów
rolnych spływa do rzek i do mórz,
jak trudne - czasami wręcz niewykonalne - jest usunięcie tysięcy
substancji chemicznych przez najlepsze nawet oczyszczalnie, jakie
problemy stwarzają elektrociepłownie węglowe i atomowe, a także
dowiadujemy się o zmianach w ekosystemach spowodowanych budową
olbrzymich zapór i gigantycznych
elektrowni wodnych.
Autor wskazuje również, jak
opanować marnotrawstwo wody i
rosnące jej zanieczyszczenie poprzez zmianę procesów technologicznych.
Kończące książkę dwie strony, na których tekst układa się
na kształt kropel wody, są zwięzłym podsumowaniem właściwości fizyko-chemicznych tej niezwykłej
substancji jaką jest woda oraz
jej roli i znaczenia dla życia na
Ziemi.
Na szczególną siłę oddziaływania tej pięknej monografii poświęconej wodzie składają się również znakomite, nasycone subtelnym dowcipem rysunki Petera
Schimmla i bardzo wysoki poziom
edytorski. Zamontowane w albumie
tarcze obrotowe pozwalają na
prześledzenie zależności między
globalnym obiegiem wody a jego
elementami i życiem na Ziemi, zaś
propozycje ciekawych doświadczeń
zachęcają czytelnika do badania
praw przyrody.
Ta bardzo wartościowa książka dotarła do polskiego czytelnika dzięki wysiłkowi wielu ludzi.
Pięknego przekładu z języka niemieckiego na język polski dokonał
Czeslaw Bonenberg, redaktorem była Krystyna Bonenberg, konsultantem adaptowanej do warunków polskich treści - Stanislaw Wrobel.
Książka została wydana z
inicjatywy Polskiego Klubu Ekologicznego, dzięki osobistemu zaangażowaniu byłego Ministra Ochrony
Środowiska, Zasobów Naturalnych i
Leśnictwa - Macieja Nowickiego,
przy pomocy finansowej Ministerstwa Ochrony Środowiska, Przyrody
i Bezpieczeństwa Reaktorów RFN i
MOŚZNiL. W sprawach proceduralnych wspierała PKE zaprzyjaźniona
organizacja ekologiczna Bund ftr
Umwelt und Naturschutz Deutschland.
Elżbieta Szczepaniec-Cieciak
Gdzie w Krakowie moxna kupic
ksiaxke "Woda = życie":
1. Zarząd Główny Polskiego Klubu
Ekologicznego, Garbarska 9
(codziennie, w godz. 10 - 17.00).
2. Księgarnia "Iris" Z. Suszczyńskiego, Rynek Główny 23.
3. Naukowe Koło Chemików, Wydział
Chemii UJ, Ingardena 3100,
(wtorki godz. 13.00 - 15.00,
czwartki godz. 13.30 - 14.30,
piątki godz. 12.00 - 13.00).
Początek strony