INNE UZGODNIENIA

SZACUNKOWY
BUDŻET MIESIĘCZNY LF

2. Pracownicy (2 osoby pełny etat) -
asystent: 2 000 zł,
facilitator: 3 500 zł.

3. Materiały biurowe: 200 zł.

4. Telefon: 1 000 zł.

5. Delegacje: 300 zł.

6. Koszty reprezentacyjne: 200 zł.

7. Prenumerata: 200 zł.

8. Zakupy publikacji: 100 zł.

9. Publikacje: 500 zł.

10. Koszty organizacji goszczącej: 500 zł.

Razem: 10 300 zł
Koszty pracy Zarządu i Rady nie uwzględnione!
USTALENIA KOŃCOWE
Na koniec spotkania wybrano grupę inicjatywną, która ma zająć się koordynacją dalszych prac związanych z LF. W jej skład weszli: Tomasz Terlecki (PKE-Kraków), Tomasz Tatomir (TNPOś-Wrocław), Leszek Michno (FWIE-Kraków), Mariusz Witoński (Ecobaltic-Gdańsk), KrzysztoKamieniecki (INRE-Warszawa), Ilona Charkowska (MLE-Łódź).

Grupa ta ma zorganizować dyskusję na temat Li konkretny szkic projektu, który będzie przedstawiony ruchowi oraz pomysły na finansowanie LF.

Następne spotkanie ma się odbyć pod koniec października. Organizatorem będzie grupa inicjatywna.

opracowanie: Tomasz Terlecki, Radosław Tendera i Leszek Michno

Na ponad tysiąc organizacji pozarządowych, "naszych" było przeszło 60. Ekolodzy zaprezentowali kilkanaście stoisk. Mieliśmy swój własny "ekologiczny" sektor, z którego wyłamali się jedynie "indywidualiści", np. Wydawnictwo ZB, LOP czy "Klub Gaja", który wystąpił w barwach odrębnego sektora bielskiego.

Warsztatów i spotkań było - jak zawsze na tego typu imprezach - zbyt wiele, ale tego nigdy nie da się uniknąć. Szczególnie ciekawe były chyba dyskusje nt. ustawy o działalności pożytku publicznego czy współpracy z innymi sektorami (rządem, politykami, samorządami, biznesem itp.). Mnie osobiście trochę rozczarowała sesja otwarcia nt. społeczeństwa obywatelskiego - paru facetów chciało tam chyba załatwić coś politycznego. Zresztą wydźwięk polityczny FIP-u, który w wielu mediach przedstawiano jako inicjatywę czy ruch Jacka Kuronia, był jedną z trzech wyraźnych niedomagań imprezy. Polityków w ogóle nie było na FIP-ie zbyt wielu. Przeważnie wpadali tylko na chwilę. Znacznie większym zainteresowaniem cieszyła się w tym samym czasie jubileuszowa impreza KOR-owska. Trochę szkoda i trochę to nie najlepiej świadczy o tym, co z ideałów KOR-owskich dzisiaj zostało...
Drugim zgrzytem był patronat prasowy, który przyjęła oficjalnie "Gazeta Wyborcza", nie wywiązując się, niestety, ze swego zobowiązania. Teksty na temat FIP-u i organizacji pozarządowych były bardzo słabe, mało kompetentne i rzadkie. Niestety, nie jest to w "Gazecie", jak i w wielu innych polskich mediach, wyjątek: dziennikarze i redaktorzy biją rekordy niekompetencji w tej dziedzinie. Że dzieje się tak również w gazecie Adama Michnika jest może szczególnie smutne, zważywszy na jego zaangażowanie (praktyczne i teoretyczne) w tworzenie opozycyjnego społeczeństwa obywatelskiego w Polsce. Widać, takie teraz czasy.

Wreszcie trzecim niezbyt fortunnym akcentem był honorowy patronat nad imprezą prezydenta Warszawy Marcina Święcickiego. Pan prezydent o FIP-ie dowiedział się ode mnie dwa miesiące wcześniej, jego wiedza na temat sektora pozarządowego pozostała jednak na niezbyt wysokim poziomie (choć trzeba przyznać, że miasto zgodziło się rozpocząć proces przygotowywania programu współpracy z organizacjami pozarządowymi). W trakcie mowy powitalnej, zanim zniknął, by uścisnąć szlachetną dłoń Micheala Jacksona, prezydent Święcicki jako jedyny przykład współpracy miasta z NGO's-ami wymienił budowę w Warszawie ścieżki rowerowej, wymuszoną na władzach lokalnych przez ekologów. Niestety, nie dodał, że miasto nie jest zainteresowane dalszym działaniem na jego terenie Biura Obsługi Ruchu Ekologicznego, które stanowi bazę m.in. dla Sekcji Rowerowej Federacji Zielonych (Biuro i Społeczny Instytut Ekologiczny są jednak również zamieszane w walkę ze spalarnią śmieci na ul. Zabranieckiej, czego władze stolicy bardzo nie lubią...). Obecnie więc Honorowy Patron Forum Inicjatyw Ekologicznych próbuje złamać publiczne zobowiązanie wsparcia SIE i BORE w kwestiach lokalowych i - jak dowiedziałem się ostatnio z wiarygodnego źródła - kazał swym urzędnikom pozbyć się pozarządowego natręta z terenu miejskiej spółki ogrodniczej. Choć nie sądzę, aby sprawa ta była już przesądzona. Tak jednak w praktyce wygląda wciąż jeszcze współpraca władz z NGO's-ami w Warszawie. Notabene konflikt o BORE może przyczynić się do ożywienia aktywności niemrawych nieco warszawskich organizacji ekologicznych: w obliczu zagrożeń zawsze jakoś łatwiej się zmobilizować...
Wracając jednak do wrześniowego FIP-u, to odbył się na nim również warsztat ekologiczny, który zgromadził ponad 80 osób (w tym wiele nowych twarzy, nieznanych np. z Kolumny). W panelu wystąpili: Maciek Kozakiewicz (MLE), Jacek Bożek ("Gaja"), Andrzej Kassenberg (InrzE) oraz niżej podpisany (SIE). Przedstawiliśmy trzy problemy: ocenę obecnej sytuacji w ruchu ekologicznym w odniesieniu do opracowanego przez Maćka Kozakiewicza tekstu 1000 słów o ruchu ekologicznym; kwestię współpracy ruchu ekologicznego z trzecim sektorem oraz aktualne inicjatywy integracyjno-koordynacyjne w polskim ruchu ekologicznym. W dyskusji przedstawiono również szereg szczegółowych postulatów organizacji ekologicznych.

W trakcie warsztatu ekologicznego stwierdzono, że pomimo dynamicznego rozwoju ruchu - co zostało udokumentowane w tekście 1000 słów - napotyka on obecnie szereg wewnętrznych barier rozwojowych, takich np. jak: "zamykanie się" organizacji, rozmywanie się tożsamości ruchu czy rywalizacja (finansowa, informacyjna, ambicjonalna) wewnątrz branży. Przedstawiciele organizacji z nurtu głębokiej ekologii postulowali też bardziej precyzyjne określenie charakteru działań prowadzonych przez te organizacje (np. nacisk na ochronę dzikiej przyrody, a nie na alternatywny styl życia). Z kolei Fundacja "Nasza Ziemia" sugerowała włączenie do tekstu 1000 słów kampanii "Sprzątanie Świata".

Podkreślano również wartość już istniejących sieci i organizacji wspierających oraz potrzebę efektywniejszego ich wykorzystania. Wyjaśniano wątpliwości dotyczące powołania i funkcjonowania LISTY 21. Postulowano częstsze stosowanie w pracach organizacji ekologicznych metody współpracy sieciowej (przez wykorzystywanie w kampaniach istniejących już struktur). Niektórzy uczestnicy wyrażali przekonanie o konieczności powołania silnej federacji organizacji ekologicznych; obecna była jednak również opcja przeciwstawna, mówiąca o potrzebie zachowania naturalnego zróżnicowania ruchu. Obok wypowiedzi ekologów radykalnych prezentowano również bardziej stonowane opinie, poszukujące kompromisu w działaniach proekologicznych.

Zdecydowanie poparta została idea współpracy organizacji ekologicznych z innymi organizacjami pozarządowymi. Akcentowano podobieństwo systemów wartości uczestników obu tych struktur, wspólnotę ich interesów, możliwość wzajemnego uczenia się i wzmacniania lobbyingu politycznego.

Nie po raz pierwszy też pojawiła się próba zdefiniowania pojęcia "ekologia", co dowodzi konieczności głębszej analizy problemu (zwłaszcza wobec zmian tzw. zwyczaju językowego), a jest spowodowane m.in. częstym nadużywaniem tego terminu, szczególnie w promocji produktów konsumpcyjnych.

W trakcie dyskusji swoje działania i zaproszenie do współpracy zaprezentowali przedstawiciele organizacji ekologicznych z Kazachstanu i Mołdawii (goście FIP-u). Zgłoszono również kilka postulatów szczegółowych, choć nieco ogólnikowych: postulowano na przykład wydzielenie w ramach Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska specjalnej puli na małe granty dla inicjatyw lokalnych (do 5 tys. zł); określenie jasnych kryteriów finansowania z gminnych funduszy ochrony środowiska; rozwój edukacji ekologicznej wśród ludzi dorosłych, a nie jedynie dzieci i młodzieży; konieczność rozwoju pozytywnej promocji proekologicznej w mediach; włączenie organizacji ekologicznych w procesy decyzyjne dotyczące inwestycji ekologicznych i gospodarczych na poziomie wojewódzkim.

Trzeba jednak przyznać, że dyskusja na naszym warsztacie nie była chyba w pełni satysfakcjonująca. Zbyt wiele osób próbowało prezentować jedynie swoją organizację bądź zgłaszało bardzo ogólnikowe, "życzeniowe" postulaty bez określonego adresata. Miałem trochę wrażenie, jakbyśmy cofnęli się o kilka lat do tyłu, co najmniej w epokę "przedkolumnową".

Piotr Gliński
(współpraca: Maciej Kozakiewicz)

5-7.10. br. odbyła się konferencja "Zielone podatki - Ekologiczna Reforma Podatkowa (ERP)", zapowiadana w nr ZB 7(85)/96 (s.109), zorganizowana przez Instytut na rzecz Ekorozwoju z Warszawy. Konferencja składała się z dwóch części.

Pierwsza jej część odbyła się w Jachrance pod Warszawą 5-6.10.96. Jej podstawowym celem była wymiana poglądów pomiędzy przedstawicielami pozarządowych organizacji ekologicznych z Europy Środkowej i Wschodniej (EśW) na temat instrumentów ekonomicznych w ochronie środowiska oraz ERP w tym regionie. W dwudniowym spotkaniu uczestniczyli eksperci z organizacji ekologicznych ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Holandii, Niemiec, Danii i Grecji. Do Jachranki przyjechały 43 osoby z 17 krajów, w tym z 11 z naszego regionu: Białorusi, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Estonii, Łotwy, Polski, Rosji, Słowenii, Ukrainy oraz Węgier.

Dwa dni w Jachrance były pełne pracy, której efektem będzie planowana na początek 1997 r. publikacja. W publikacji znajdą się: podstawowe informacje na temat ERP, opisy kampanii organizacji ekologicznych prowadzonych na rzecz wdrożenia ERP, wyniki sesji w Jachrance i Warszawie, lista publikacji dotyczących ERP oraz stosowania instrumentów ekonomicznych w ochronie środowiska na świecie oraz pełna lista adresowa uczestników.

Dodatkowo, efektem dwudniowego spotkania były następujące konkluzje:

• ERP jest bardzo potrzebna i szczególnie ważna dla krajów w okresie transformacji, które ustanawiają systemy podatkowe,
• wiedza na temat ERP jest bardzo ograniczona także wśród organizacji ekologicznych, dlatego szczególnie ważna jest kampania edukacyjna w tym zakresie i poszukiwanie partnerów wspierających tę reformę, zwłaszcza pomiędzy przedstawicielami przedsiębiorców i związków zawodowych,
• niezbędne jest rozpoczęcie kampanii na rzecz wprowadzania ERP prowadzonej krok po kroku, zaczynając od podniesienia efektywności stosowanych instrumentów ekonomicznych w ochronie środowiska i poszukiwania szans na wprowadzenie ekologicznych elementów do konstruowanej reformy podatkowej. Pełna ekologiczna reforma podatkowa jest możliwa dopiero za kilka albo kilkanaście lat, ale należy do niej się przygotowywać, poczynając np. od wprowadzenia podatku energetycznego.

• edukacja pokazująca korzyści społeczne, jakie może przynieść Ekologiczna Reforma Podatkowa,
• likwidowanie subwencji kierowanych na użytkowanie zasobów naturalnych.

Idea ERP wzbudziła duże zainteresowanie wśród uczestników debaty politycznej, chociaż ze względu na "świeżość" tematu, wiele spraw nie zostało jeszcze przedyskutowanych - z pewnością publikacja stanie się kolejnym przyczynkiem do dyskusji na temat ERP. Jak na pierwszą debatę na ten temat w Polsce, przeprowadzoną w tak szerokim gronie, należy bardzo pozytywnie ocenić jej przebieg. Potwierdza to także fakt, że na konferencję prasową przybyły bardzo licznie media, które wielokrotnie później wspominały o ERP w kontekście sejmowej debaty podatkowej, odbywającej się równolegle w tym samym czasie.

Na zakończenie pragnę jeszcze raz wspomnieć, że konferencja zorganizowana przez Instytut na rzecz Ekorozwoju nie mogłaby się odbyć bez wsparcia finansowego rządu Szwajcarii i programu "Partnerstwo dla Środowiska w Europie Środkowej", którym to instytucjom jeszcze raz, tą drogą składam w imieniu organizatorów podziękowania.

Darek Szwed
Instytut na rzecz Ekorozwoju
Krakowska Grupa Federacji Zielonych

Przygotowawcza konferencja NGO's składała się z kilku części. Pierwszą było spotkanie poświęcone problemom poszerzania Unii, w której wystąpili m.in. przedstawiciele Dyrektoriatów Środowiska i Transportu. Powściągliwi w słowach podkreślali konieczność harmonizacji prawa środowiskowego i jego wdrażania. Widzieli znaczenie organizacji społecznych w procesie integracji. Zebrali słowa dezaprobaty za brak konsultacji społecznych w krajach stowarzyszonych.

Kwestia rozwoju transportu będzie dyskutowana w 1998 r. a jej podstawą będą koszty tworzenia zintegrowanej sieci transportowej. Dziś mamy dwie, oddzielne sieci (zachodnią i wschodnią). Zachodnia zatrzymała się na granicy Europy Środkowo-Wschodniej. Może znaleźć swą kontynuację wyraźnie rysującymi się korytarzami. Korytarze te mają jednak charakter polityczny. Zgadzamy się bez zastrzeżeń tylko co do jednego, a mianowicie konieczności redukcji ruchu.

Przedstawiciele Komisji Europejskiej zgodnym chórem podkreślali znaczenie Regional Environment Center (Regionalne Centrum Ekologiczne) dla organizacji społecznych, które chcą uczestniczyć w procesie integracji. Widzą oni potrzebę zmian w tej instytucji, ale wynika to głównie z malejącego zainteresowania USA i Japonii w finansowaniu centrum. Większy ciężar będzie kładziony na udział rządów z regionu.

Druga część konferencji - to dyskusje plenarne i warsztatowe nad wspólnymi działaniami organizacji społecznych w okresie poprzedzającym konferencję w Arhus. Na wstępie podsumowano dotychczasowe efekty udziału NGO's w konferencjach ministrów ochrony środowiska. Bez wątpienia konferencje otwierały się coraz szerzej ku organizacjom, a w Arhus znajdzie się dla nich miejsce szczególne.²⁾
Ministrowie nie spotykają się, by tworzyć prawa, ale oceniać postęp w polityce ochrony środowiska. Ocena ta bez niezależnego spojrzenia byłaby niepełna. Organizacje społeczne odgrywały ważną rolę w takich dziedzinach, jak poszerzenie prawa do informacji i udziału społecznego w podejmowaniu decyzji, w tworzeniu strategii dla ochrony bioróżnorodności; krytycznie odnosiły się do oficjalnych działań w ramach National Environmental Action Programme's (NEAP's) i Environmental Programme for Europe (EPE). Nie bez znaczenia dla organizacji ekologicznych wywodzących się z Europy Środkowo-Wschodniej było poznanie, zwłaszcza w pierwszych latach przemian, sposobów funkcjonowania ministerstw, rządów. Są dziedziny, gdzie brak jest porozumienia, np. w zakresie energetyki jądrowej. Również niedostatecznie oddziałujemy na OECD, NATO - instytucje, które mają - oczywiste - zobowiązania wobec środowiska.

Wielokrotnie padały opinie, że spotkania europejskich ministrów ochrony środowiska przynoszą korzystne rezultaty i powinny być kontynuowane po 1998 r.

• energetyka i zmiany klimatyczne: koordynacja lobbyingu i negocjacji NGO'S, zbieranie i pomoc w wymianie doświadczeń organizacji krajowych i działających sieci. Odpowiedzialny: Gunnar Boye Olesen z duńskiej organizacji OVE;
• transport: zbieranie doświadczeń, argumentów służących kampanii opodatkowania paliw dla transportu i gazów emitowanych do atmosfery oraz kontynuowanie kampanii na rzecz rozwoju transportu kolejowego, publicznego. Odpowiedzialna: Teresa Herzog z Swiss NGO Coordination Environment for Europe;
• konsumpcja i czysta produkcja: wymiana informacji na temat instrumentów ekonomicznych, możliwości zmian technologicznych w przemyśle, poszerzenie wiedzy o stosowanych instrumentach społecznych, informacja o produktach. Zwrócenie uwagi na reklamę i ogłoszenia, stosowanie podwójnych standardów przez zachodnich inwestorów w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, nieoszczędne gospodarowanie materiałami przez urzędy (biura), konieczność monitoringu. Osobami wiodącymi są: Vida Ogorelec Wagner z fundacji "Umanotera" ze Słowenii oraz Ewa Charkiewicz z Central and Eastern European Network for Sustainable Consumption and Production z Polski;
• Agenda 21: monitoring wydarzeń i edukacja. Liderzy: Erzsebet Schmuck z National Society oConservationists (Węgry) i Allan Andersen z Danmarks Naturfredningsforeing;
• instrumenty finansowe: promocję prośrodowiskowych instrumentów ekonomicznych i ich wdrażanie uznano jako istotne zagadnienie dla wszystkich bloków tematycznych i nadano mu formułę "clearing house", a odpowiedzialna za nie jest Vida Ogorelec Wagner.

• Kanwą do działań są następujące wydarzenia:

• Elementy kampanii organizacji pozarządowych: presja na rzecz wdrożenia Wytycznych, lobbying na rzecz wypracowania mocnej Konwencji, udział w pracach oceniających dyrektywę o prawie do informacji, współpraca międzynarodowa pomiędzy NGO'S dla wzmocnienia presji i wymiany doświadczeń.

• Przygotowanie okrągłego stołu w Arhus.

• Ocena i kontrola działań: potrzeba określenia własnych priorytetów, wypracowanie planu działań, ocena projektów i współtworzenie prawa. Konieczne jest wzmocnienie świadomości organizacji społecznych co do znaczenia ochrony bioróżnorodności oraz upowszechnienie strategii działań NGO's pomiędzy poszczególnymi organizacjami. Kwestia bioróżnorodności jest zagadnieniem paneuropejskim.³⁾ Wymiana doświadczeń i - przede wszystkim - komunikowanie się powinny odbywać się przy pomocy Internetu. Koordynatorem działań został Ivan Gyulay z Ecological Institute for Sustainable Development z Węgier.⁴⁾

• Warsztat na ten temat nie odbył się z powodu braku chętnych do dyskusji. Winą za ten stan obarczono organizatorów, którzy nie zaprosili przedstawicieli NGO's działających w tym bloku tematycznym. Ustalono, że nie będzie zamykać się tej działalności, a jedynie poszuka nowych obszarów zainteresowania. Wydaje się, że problematyka zagranicznych i krajowych inwestycji przemysłowych może być ciekawym tematem i spoiwem dla NGO's. Koordynatorkami zostały: Mara Silina z FOE-Europe oraz Olga Ponizowa z "Eco-Accord" z Rosji.

Wybór komitetu sterującego nie był "operacją" prostą. W jego skład weszły następujące osoby: T.Herzog (Szwajcaria), Vladimir Lay (Chorwacja), V.Ogorelec (Słowenia), I.Gyulai (Węgry), E.Schmuck (Węgry), M.Silina (FOE-Europa), O.Ponizowa (Rosja), J.Wates (Płn.Irlandia), J.Hontelez (EEB), Kliment Mindjov (Bułgaria), przedstawiciel duńskiej organizacji odpowiedzialnej za utworzenie "focal point".

"Punkt kontaktowy" - to organizacja wywodząca się z kraju, w którym odbędzie się najbliższa Konferencja Ministrów. Jest ona odpowiedzialna za informowanie o dotychczasowym i planowanym udziale NGO's w działaniach związanych z Konferencją.

Ostatnia część spotkania brukselskiego poświęcona była dostępowi do informacji i udziałowi społecznemu w podejmowaniu decyzji. W zasadzie była to niezależna, jednodniowa konferencja. Uczestniczyłem tylko w jej niewielkim fragmencie - ciekawym - bo porządkującym wiedzę o działaniach podejmowanych w Europie i USA w tak ważnej dla nas dziedzinie, jak dostęp do informacji.

Spotkanie w Brukseli miało bardzo roboczy charakter. Spotkałem wielu ludzi (większość po raz pierwszy), którzy od kilku już lat uczestniczą w europejskich programach środowiskowych. To, co mnie zaskoczyło, to brak przedstawicieli zachodnich organizacji, a zwłaszcza z takich krajów, jak: Grecja, Hiszpania, Portugalia, Włochy. Pomijanie NGO's z tych krajów w działaniach europejskich uważam za błąd polityczny. Być może byli zaproszeni, ale zabrakło funduszy na pokrycie kosztów ich pobytu. Inną ciekawą kwestią jest to, że zachodnie NGO's zdają sobie sprawę z tego, że ich żywot zależny jest w znacznym stopniu od współpracy z organizacjami z naszego regionu. Na Europę Środkową i Wschodnią jeszcze są środki. Jak długo? Nie wiem. Wykorzystujmy swe szanse na współpracę z Zachodem i szukajmy dobrych partnerów.

Warszawa, listopad '96.

KrzysztoKamieniecki
Instytut na rzecz Ekorozwoju

2) Przedstawiciel duńskiego Ministerstwa Ochrony Środowiska (Tomas Becker).

3) W czasie prac w Brukseli zespół roboczy uznał, że określenie "Agenda 21" pełniej oddaje intencje i zakres możliwych działań na rzecz ekorozwoju niż stosowany dotychczas "Environmental Programme for Europe".

4) Kwestia paneuropejskości Konferencji Ministrów Ochrony Środowiska pojawiała się wielokrotnie i znacznie wcześniej niż w podsumowaniu działań NGO's w dziedzinie ochrony bioróżnorodności.

1. Jacek Bożek - "Klub Gaja" - Bielsko-Biała.

2. Piotr Gliński - Społeczny Instytut Ekologiczny - Warszawa.

3. Andrzej Kassenberg - Instytut na rzecz Ekorozwoju - Warszawa.

4. Maciej Kozakiewicz - Międzyuczelniane Lobby Ekologiczne - Łódź.

5. Leszek Michno - Federacja Zielonych - Kraków.

6. Dariusz Paczkowski - Front Wyzwolenia Zwierząt / "Klub Gaja" - Bielsko-Biała.

7. Piotr Rymarowicz - Ogólnopolskie Towarzystwo Zagospodarowania Odpadów "3R" - Kraków.

8. Władysław Skalny - Liga Ochrony Przyrody - Warszawa.

• Andrzej Kepel - PTOP "Salamandra" - Poznań.

• Tomasz Perkowski - FZ-Szczecin.

• Piotr Smyrak - FZ-Wrocław.

• Janusz Korbel - Pracownia na rzecz Wszystkich Istot - Bielsko-Biała.

• Dorota Soida - Kraków (po spotkaniu w Jachrance).

Na wstępie spotkania w sprawie LISTY 21, ustalono tematy do omówienia i przedyskutowania.

Oto one:

• Czy jest sens istnienia LISTY 21?
• Zasady udziału w LIŚCIE 21 (członkostwo).

• Ustalenie dokładnych zasad działania LISTY 21.

• Groźba manipulacji (odbiór LISTY 21 przez MOś i otoczenie jako reprezentanta ruchu).

• Niebezpieczeństwo zarzucenia LISTY 21 pracą przez MOś i NGO's - czy potrzebny sekretariat LISTY?
• Czy LISTA 21 jest w stanie zrobić coś dla ruchu?
• LISTA 21 a Ministerstwo Ochrony Środowiska (analiza korzyści i strat ze współpracy).

CZYM LISTA 21 MA SIĘ ZAJMOWAĆ?

• Opracowanie przestrzeni ekologicznej dla Polski.

• Opracowanie wizji dla Polski XXI wieku.

• Wspomaganie merytoryczne Ogólnopolskich Spotkań Ruchu Ekologicznego w KOLUMNIE.

• LOBBY FACILITY - przynależność części członków LISTY 21 do Rady Lobby Facility.

• Pomoc w kontaktach zagranicznych w dużych sprawach.

• Wspieranie przez LISTĘ 21 stanowiska ruchu ekologicznego.

• Współpraca z parlamentem.

• Wdrażanie projektu współpracy z MOś - zawieszony do czasu zatwierdzenia projektu współpracy z MOś.

ZASADY DZIAŁANIA LISTY 21

• Otwarta formuła spotkań (wszyscy chętni spoza LISTY mogą uczestniczyć biernie w spotkaniach).

• Osoby z LISTY 21 zobowiązują się minimum do aktywnego udziału w spotkaniach.

• LISTA 21 ma spotkania zewnętrzne i wewnętrzne. Spotkania zewnętrzne muszą być poprzedzone przygotowawczym spotkaniem wewnętrznym.

• Z każdego spotkania powinien być sporządzony protokół.

• Na spotkaniu ustalono, że do r. 1998 sekretariat LISTY 21 będzie prowadziło Międzyuczelniane Lobby Ekologiczne.

ROTACYJNOŚĆ LISTY 21

• Będzie następowała wymiana co roku 7 osób ze składu LISTY 21.

• Osoba opuszczająca LISTĘ 21 ma minimum roczną przerwę (karencję) w pracach LISTY.

• Jedna osoba nie może uczestniczyć w pracach dłużej niż 5 kolejnych lat.

ZMIANA SKŁADU LISTY 21

• Osoba, która była nieobecna na więcej niż połowie spotkań wewnętrznych w ciągu roku, automatycznie przestaje być członkiem LISTY 21.

• Członkowie LISTY wskazują osoby, które opuszczają LISTĘ 21. Co roku powinna nastąpić wymiana 7 osób, niezbędnych do utrzymania rotacji. Osoby mogą rezygnować same. W przypadku, gdy zrezygnowało mniej niż 7 osób, przeprowadza się tajne głosowanie. Osoby, które otrzymają najwięcej wskazań, opuszczają LISTĘ.

DOBÓR UCZESTNIKÓW LISTY 21

• LISTA 21 nie uzupełnia swojego składu w trakcie roku (pomiedzy Spotkaniami w Kolumnie),
• Do 50% brakujących osób (czyli przy 7 wolnych miejscach trzy osoby) uczestnicy LISTY 21 wybierają sami na ostatnim spotkaniu przed KOLUMNĄ,
• Pozostałe osoby do LISTY 21 wybierane są na Ogólnopolskim Spotkaniu Ruchu Ekologicznego w Kolumnie.

SPRAWOZDANIE ZE SPOTKANIA LISTY 21
16.11.96 W BIELSKU-BIAŁEJ

---

Na spotkanie LISTY 21, które odbyło się 16.11. br. przybyły następujące osoby, będące jej członkami:

1. Jacek Bożek - "Klub Gaja" - Bielsko-Biała.

2. Piotr Gliński - Społeczny Instytut Ekologiczny - Warszawa.

3. Paweł Głuszyński - Ogólnopolskie Towarzystwo Zagospodarowania Odpadów "3R" - Kraków.

4. Andrzej Kassenberg - Instytut na rzecz Ekorozwoju - Warszawa.

5. Maciej Kozakiewicz - Międzyuczelniane Lobby Ekologiczne - Łódź.

6. Dariusz Paczkowski - Front Wyzwolenia Zwierząt / "Klub Gaja" - Bielsko-Biała.

7. Piotr Rymarowicz - Ogólnopolskie Towarzystwo Zagospodarowania Odpadów "3R" - Kraków.

Poruszane były następujące tematy:

• Prezentacja historii LISTY 21 dla osób spoza LIST.

• Sprawozdanie z poprzedniego spotkania LISTY 21.

• Reakcja na pismo od ministra Mierzwińskiego w sprawie zawieszenia współpracy z MOśZNiL.

Spotkanie trwało wyjątkowo krótko. Wcześniej zaplanowane tematy przesunięto zatem na kolejne spotkanie. Są to:

• Zasady etyczne dotyczące działania LISTY 21.

• Dyskusja dotycząca kandydatów do komisji.

• Czy zasady działania LISTY 21 przyjmuje się na KOLUMNIE?
• Raport "5 lat po Rio de Janeiro" przesunięto na spotkanie 14.1. (11⁰⁰-16⁰⁰) w nowej siedzibie Instytutu na rzecz Ekorozwoju (ul. Łowicka 31 w Warszawie).

• wybranie komitetu sterującego dokument "5 lat po Rio - raport ngo's" (maksimum 7osób),
• poparcie ankiety (badań),
• konsultacja raportu.

opracował: Maciej Kozakiewicz

W Bielsku na zaproszenie "Klubu Gaja" przedstawiciele organizacji ekologicznych spotkali się po raz szósty. Spotkanie to dla nas było niezwykle ważne, gdyż właśnie podczas Kongresu nastąpiła uroczysta inauguracja Ośrodka "Bajka Klubu Gaja".

Hasło Ośrodka to:

Otwarcie wypadło znakomicie!
W tym dniu przyznaliśmy także coroczne nagrody "Klubu Gaja" Nagrody te przyznawane są od r. 1993. W 1996 r. nagrody ogólnopolskie otrzymali:

• Ewa Banaszkiewicz - za niestrudzoną i skuteczną pracę w obronie zwierząt,
• Piotr Gliński - za wieloletnią współpracę oraz wnikliwą analizę ruchu ekologicznego w książce Polscy Zieloni.

• Marian Antonik, wiceprezydent miasta - za odwagę w podejmowaniu decyzji zmieniających nasz stosunek do "braci mniejszych",
• Beata Żurek, "Gazeta Wyborcza" - za wieloletnią współpracę w promocji działań proekologicznych,
• Radosław Pszczółka, Radio "Delta" - za j.w.

• Marii Świerczek, Fundacja Pomocy Przedszkolom Waldorfskim - za wieloletnią współpracę i serce dla "Klubu Gaja".

"ZWIERZĘ NIE JEST RZECZĄ"

Mieliśmy w Bielsku okazję do tego, aby wiele rzeczy wyjaśnić. Okazuje się, iż w codziennej pracy ciężko zwracać uwagę na fakt, iż ktoś może być niedoinformowany lub może nas źle zrozumieć. Wkraczając w "świat polityki", a tak to się dzieje w przypadku kampanii "Zwierzę nie jest rzeczą", ryzykujemy, że nasze działania będą dla kogoś niezrozumiałe lub stworzą dystans do naszych poczynań. Dajemy także możliwość, że zostaniemy zmanipulowani i wykorzystani przez polityków, chcących na tej pracy zbić kapitał wyborczy. Gdy robiliśmy wspólne akcje, nie wymagające wchodzenia w koalicję czy atakowania konkretnych ludzi odpowiedzialnych za istniejący stan rzeczy, to wszystko było jasne. Sygnały, które są odpowiedzią z ruchu praw zwierząt, powodują, iż wiele z tych wątpliwości przedyskutowaliśmy na Kongresie "Teraz Ziemia".

Mamy prośbę do wszystkich, którzy identyfikują się z działaniami w obronie "naszych braci mniejszych" - zanim zaczniecie rozpowszechniać informacje podważające któreś z działań, jakże trudno prowadzonych, napiszcie, zadzwońcie. Sądzimy, że wszystko można wyjaśnić.

Oczywiście zawsze później możemy się nie zgadzać, ale to już jest normalny proces dyskutowania i konfrontacji poglądów.

Zaplanowana została także dyskusja nad sytuacją polskiego ruchu praw zwierząt. Sama dyskusja odbyła się, może w innej niż zakładaliśmy formie.

GENERALNE WNIOSKI

• Mamy sytuację przełomową, zainteresowanie ochroną zwierząt jest bardzo duże (ok. 90% społeczeństwa deklaruje zainteresowanie tym tematem).

• Z ruchu praw zwierząt odchodzą osoby, przymuszone sytuacją ekonomiczną, z wieloletnim doświadczeniem.

• Brak jest w naszych szeregach wielu organizacji formalnych, brak jest środków finansowych, brak zaplecza sprzętowego, szkoleniowego, merytorycznego.

"TERAZ WISłA"

W pomysłach na dalsze prowadzenie kampanii pojawiała się potrzeba wsparcia jej ze strony organizacji międzynarodowych, ale także budowanie już teraz platformy współpracy pomiędzy różnymi grupami, chcącymi włączyć się w tę akcję. Świetnym przykładem możliwości współdziałania może być organizowanie przez przedstawicieli kampanii "Teraz Wisła" i kampanii antyautostradowej wspólnego spotkania z mieszkańcami Ciechocinka pod nazwą "Ciechocinek zagrożony". Spotkanie dotyczyć będzie planowanych inwestycji w okolicach tego miasta.

PROEKOLOGICZNY PROGRAM ROZWOJU KRAJU

Od pewnego czasu pojawiają się w ruchu ekologicznym pomysły wskazujące, że zaczynamy powolutku wychodzić z getta - "zielonego oszołomstwa". Wiarygodność dla naszych działań będziemy budować wysyłając społeczeństwu czytelne informacje, że nie interesują nas tylko rytualne tańce, koty i psy oraz ptaki. Jest to trudne, gdyż nikt przed nami tego nie robił.

Kongres w wielu prowadzonych na nim dyskusjach pokazywał, że nie warto czekać i ktoś powinien zrobić pierwszy krok.

Jest już nas kilku.

Kierunek jest dobry.

Jacek Bożek
Wojciech Owczarz

---

Z WIEJSKIEJ...

---

Piotr Szkudlarek

I tak - z 18 organizacji i stowarzyszeń ekologicznych zaproszonych do udziału przybyli tylko przedstawiciele: Fundacji "Pro Natura", Fundacji Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Ochrony Środowiska, Fundacji Marshalla, Wydawnictwa "Zielone Brygady" i PKE Okręg Małopolska.

Spotkanie było rzeczowe i konkretne, a dyskusja toczyła się głównie wokół sposobu poprawnego wypełniania formularza na uzyskanie dofinansowania na zadania nieinwestycyjne.

Wniosek-formularz jest kilkunastostronicowy i zawiera wiele szczegółowych pytań. Czy wszystkie są potrzebne i konieczne? - mam tu poważne wątpliwości. Uderzyło mnie duże zbiurokratyzowanie w tej całej sprawie, ale członkowie Wojewódzkiego Funduszu, sami prezesi uważają, że tak być musi, bo mamy do czynienia z pieniędzmi.

Uwaga inna - moim zdaniem PKE jest jedną z poważniejszych organizacji ekologicznych w Polsce i z nami (PKE O/Małopolska) przedstawiciel organizacji ekologicznych w Radzie Nadzorczej Funduszu nie spotyka się. Nie wiem, czy robi to z innymi organizacjami? W zasadzie w ogóle nic nie wiemy o działaniu Funduszu. My w PKE przynajmniej takich informacji nie otrzymujemy. Może tak ma być, a może nie?
Na moje zapytanie: czemu nie można nam (myślę o tych 18 organizacjach i stowarzyszeniach ekologicznych) przesłać jakichś informacji o działalności Funduszu, jeden z prezesów odpowiedział, że jest to niemożliwe, bo trzeba by poinformować aż 280 podmiotów, które miały czy mają kontakt z Funduszem. Czy informacja dla takiej ilości to dużo czy mało? - ocenę pozostawiam czytelnikom ZB.

Z siedziby Funduszu w Krakowie przy ul. Garbarskiej wychodziłem z mieszanymi uczuciami. Ale czas pokaże, co będzie w przyszłości.

Adam Markowski
Kraków

---

ŚWIĘTO KASZY GRYCZANEJ

---

Choć pomysł zrodził się przed paroma miesiącami, to im bliżej sierpnia, tym większe ogarniały nas wątpliwości, czy bez pomocy sponsorów uda nam się coś zorganizować. W podjęciu decyzji pomogli nam przyjaciele, wspierając duchowo i materialnie. Szczególne podziękowania należą się Joasi Kielasińskiej ze stowarzyszenia "Dla Natury i Człowieka" z Lublina, która zorganizowała spotkanie z dr. Szymoną, zajęcia plastyczne dla dzieci oraz podtrzymywała nas na duchu, a także Elżbiecie z Warszawy, dzięki której mogliśmy spotkać się z panem Julianem Osetkiem i wysłuchać jego wykładu.

Święto rozpoczęło się od praktyki, czyli wyjęcia gryki z pieca i zrobienia zeń kaszy w zabytkowej kaszarni naszego kolegi Pawła. Kto miał na to ochotę, mógł osobiście kręcić korbą maszyny robiącej w tradycyjny sposób kaszę, którą potem jedliśmy ma obiad.

Centrum spotkania była zbudowana przez Słomę kopuła - miejsce, gdzie można było schronić się przed wiatrem i rozpalić ogień. Przede wszystkim to Nicole, Słomie i Pawłowi jesteśmy wdzięczni za to, że dali nam do dyspozycji własną ziemię, byśmy mogli na niej rozmawiać, gotować i grać.

Po południu odbyło się pierwsze spotkanie-rozmowa z naszymi gośćmi: dr. Jerzym Szymoną z Akademii Rolniczej z Lublina oraz panem Julianem Osetkiem - prekursorem rolnictwa ekologicznego w Polsce. Pan Szymona opowiadał o swojej działalności jako prezesa Polskiego Towarzystwa Rolnictwa Ekologicznego, zrzeszającego rolników uprawiających w zdrowy sposób ziemię. PTRE pomaga rolnikom pragnącym prowadzić gospodarstwa ekologiczne, tłumaczy od czego zacząć, bada ziemię na zawartość metali ciężkich, a także posiadając - własny sklep - pomaga w sprzedaży wytworzonych produktów, po wydaniu specjalnego atestu.

Po panu Szymonie zabrał głos jego nauczyciel, pan Julian Osetek, spadkobierca myśli Rudolfa Steinera, człowiek, który już w latach 60. uprawiał ziemię metodą biodynamiczną (najwyższa forma rolnictwa ekologicznego). Pan Julian jest autorem podręczników rolnictwa biodynamicznego, nauczycielem nauczycieli, współzałożycielem EKOLANDU, twórcą rewelacyjnego nawozu OTYLIT oraz człowiekiem o niezwykle ciepłej i silnej osobowości. Dokładniej to spotkanie opisałam w oddzielnym sprawozdaniu, które jest w siedzibie stowarzyszenia.

Wieczorem odbyło się drugie spotkanie - z panem Zieleńczukiem: fitoterapeutą z Lubartowa, właścicielem sklepu "Mniszek". Było niezwykle interesujące, można było dowiedzieć się prawie wszystkiego o ziołach. Pytania zadawaliśmy aż do północy i nasza wiedza została wzbogacona o fakty, o których często nie mieliśmy pojęcia.

Drugiego dnia po wspólnym śniadaniu rozpoczęła się następna rozmowa: z panem Kozłowskim z Lubelskiego Zakładu Planowania Przestrzennego Towarzystwa Urbanistów Polskich, współautora planu zagospodarowania otuliny Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego. Na spotkaniu był obecny przedstawiciel naszej gminy - pan Meskuła, piastujący funkcję przewodniczącego Rady Gminnej
Ów interesujący nas plan został stworzony w 1992 r. i długo leżał jako "książka pobożnych życzeń". I oto dowiedzieliśmy się, że jeszcze w tym roku wojewoda lubelski oficjalnie go zatwierdzi. To dzieło grupy naukowców składa się z kilku pionów, takich jak np.: urbanistyka, ochrona zasobów leśnych, nieleśnych i wodnych, rekreacja. Umożliwi sterowanie formami zachowania elementów przyrody, by mogło to obowiązywać samorządy lokalne. Czyli pomoże w ratowaniu tego pięknego zakątka przyrody, w którym mamy szczęście żyć, gdzie jeszcze do niedawna były żółwie, a do tej pory można spotkać czarnego bociana.

W 1990 r. powołano Kozłowiecki Park Krajobrazowy wraz z otuliną. Do tej pory nasze ziemie znajdowały się w owej otulinie, a według nowego planu zasięg Parku zostaje rozszerzony, obejmując nasze ziemie. Automatycznie stwarza nam to dużo większe możliwości działania, gdyż - jak wiadomo - przepisy dotyczące ochrony środowiska na terenie parku krajobrazowego są dużo surowsze niż w jego otulinie. Może uda nam się powstrzymać masowe wywozy śmieci do naszych lasów oraz ich bezmyślne wycinanie.

Ostatnim spotkaniem była rozmowa o szkole i dzieciach, którą prowadziła Nicole. Na spotkanie przyszła tylko jedna nauczycielka - pani Hania Pryszcz, również frekwencja rodziców była dość słaba. Omawiano podstawowe problemy edukacyjne, lecz nie zapadła żadna decyzja.

Gdy dorośli rozmawiali o szkole, dzieci brały udział w zajęciach plastycznych prowadzonych przez naszego utalentowanego kolegę Artura, któremu także dziękujemy, robiły przepiękne zwierzątka z papieru - tzw. sztuka origami.

Niezwykle ciekawym akcentem w czasie naszego święta były prowadzone przez Andrzeja Młynarczyka zajecia-warsztaty, w czasie których można było poznać podstawy tai-chi i qui kung, egzotycznych gimnastyk medytacyjnych. Dziękujemy Andrzejowi.

Gdy przełamaliśmy pierwsze lody, myślę, że dało nam to energię, by myśleć o zorganizowaniu w przyszłym roku podobnego spotkania, tym razem - mam nadzieję - naszymi gośćmi będą również nasi sąsiedzi - rolnicy.

Ewa Kozdraj