WOJNA O PRZYSZŁOŚĆ POLSKIEJ WSI

Nigdy wcześniej przyszłość polskiej wsi nie stała w tak dużym stopniu pod znakiem zapytania. Z jednej strony, jak Polska długa i szeroka ścielą się tysiące małych rodzinnych gospodarstw - klucz do zachowania bioróżnorodności, z której kraj nasz słynie. Z drugiej jednak strony, agrobiznes i globalizacja wyciągają ręce po polską ziemię chcąc ją przekształcić w uprzemysłowiony, monokulturowy model.

Na przestrzeni ostatnich 50 lat niemal wszystkie kraje europejskie musiały stanąć przed podobnym problemem. Większość z nich była świadkiem jak doskonała jakościowo żywność i tradycje rolnicze są podstępnie niszczone przez supermarkety i giganty agrobiznesu. Miliony rolników opuściło swoją ziemię, w czym pomogła im niezręczna polityka Unii Europejskiej, która 80% dotacji przyznaje dla raptem 20% rolników i to tym, którzy najmniej ich potrzebują. Jednocześnie władze rządowe przyzwalająco patrzyły na taki proceder, a nierzadko wspomagały również globalne korporacje w przedostaniu się na rodzimy rynek.

Przekonaliśmy się, jak głęboko destrukcyjne są takie działania. Zdajemy sobie sprawę, że przyroda nie jest garnkiem bez dna, i że nieustanne eksploatowanie jej bogactw może się źle skończyć. Nie wolno dopuścić do tego, by Polska poszła tą samą drogą. Na tle całego świata Polska ze swoim samowystarczalnym, zrównoważonym modelem rolnictwa jawi się jako pomost między krajami rozwiniętymi i trzecim światem. Jest więc niezwykle istotne abyśmy pomogli polskim rolnikom w utrzymaniu tej pozycji oraz zachęcili pozostałe kraje do naśladowania takiego wzoru. Zwłaszcza teraz potrzebujemy Waszego poparcia, które pomoże nam pokazać jak cenna jest polska wieś; bez wspólnych działań może ona zniknąć na zawsze.

ICPPC powstało niespełna rok temu. Włożyliśmy wiele wysiłku w przeprowadzenie krajowej i międzynarodowej kampanii na rzecz ochrony polskiej wsi. Uzyskaliśmy poparcie 120 polskich i międzynarodowych organizacji, które reprezentują ok. 3 miliony ludzi. Ale wciąż wiele pozostaje do zrobienia. Zapraszamy zatem Państwa do przyłączenia się do walki o polską wieś i podpisania "Karty 21 - Manifest dla Polskiej Wsi XXI wieku"^*).

Wygrywając walkę o polską wieś pomożemy nie tylko Polsce, będziemy również w stanie wpłynąć znacznie na zmianę polityki rolnej w Europie i na całym świecie.

Jadwiga Łopata i Julian Rose dyrektorzy ICPPC 34-146 Stryszów 156 tel./fax: 0-33/8797 114 www.icppc.sfo.pl jadwiga@eceat-pl.most.org.pl eceat@sfo.pl

małoPOLSKIE PROBLEMY: PRAWO, PRASA, PIENIĄDZE

"Wielkim zaskoczeniem była dla mnie jednomyślność moich przedmówców wskazujących na główne bariery ekologicznego rozwoju małopolskiej wsi" - powiedział Sir Julian Rose podsumowując pierwsze spotkanie okrągłego stołu ICPPC.

17.6.2001 w Krakowie odbyło się seminarium zorganizowane przez Międzynarodową Koalicję dla Ochrony Polskiej Wsi (ICPPC) pt. "Wzmocnienie ekonomii małopolskiej wsi: Okrągły stół dyskusyjny ICPPC. Co możemy zrobić razem?"

Zgromadziło ono przedstawicieli różnych instytucji i organizacji - między innymi przedstawicieli władz województwa małopolskiego, organizacji rolniczych, świata nauki, organizacji pozarządowych, biznesmenów, polityków oraz rolników ekologicznych. Celem seminarium było przedstawienie możliwości rozwoju ekologicznego małopolskiej wsi, określenie barier blokujących rozwój w tym kierunku oraz przedstawienie partnerów, których współpraca mogłaby zmienić obecną sytuację.

Na seminarium głos zabrali między innymi:

• Poseł Zofia Krasicka Domka, lekarz: "Dla zdrowia ważniejsze jest rolnictwo niż medycyna"
• Jadwiga Bandura, Prezes Unii Konsumentów Polskich: "Konsumenci chcą lokalnych produktów - ziemniaki prosto z gospodarstw"
• Antoni Rumian, Dyrektor Departamentu Gospodarki Rolnictwa i Infrastruktury, Urząd Marszałkowski: "Małopolska jest predestynowana do rolnictwa ekologicznego"
• Prof. Jacek Zimny, AGH, Stowarzyszenia: Geotermalne, Słoneczne, Wiatrowe: "Potencjał energii odnawialnych w Polsce jest 100 razy większy niż zapotrzebowanie naszego kraju"
• Barbara Bubula, Radna, Prezes Stowarzyszenia Samorządny Kraków: "17 nowopowstałych hipermarketów w Krakowie przyczyniło się do likwidacji około 50 000 miejsc pracy. Ich ekspansja jest zagrożeniem dla mieszkańców dużych miast i lokalnej ekonomii"
• Stanisław Gruszkowski, Wiceprzewodniczący Małopolskiej Izby Rolniczej proponuje wykorzystanie słomy zamiast paliw kopalnych
• Renata Bukowska, ECEAT-Poland, Urząd Gminy Wadowice, "Zielony Sklep", nauczyciel: "Ekoedukacja i ekoturystyka to szansa dla wielu gospodarstw ekologicznych"
• Władysław Zawiślak - Prezes Małopolskiej Fundacji Rolniczej: "Najważniejsza jest współpraca i wymiana doświadczeń"
• Krzysztof Wietrzny - Dyrektor Centrum Ekologicznych Technologii "Sunflower Farm": Po zsumowaniu subsydiów, kosztów społecznych, kulturowych i środowiskowych, okazuje się, że energia ze źródeł tradycyjnych jest droższa od energii ze źródeł odnawialnych"
• Paweł Kobielus, gospodarstwo ekologiczno-edukacyjne: "Utrzymuję swoją rodzinę z 6 ha gospodarstwa ekologicznego sprzedając produkty na lokalnym rynku"
• Kazimierz Rabsztyn, Małopolska Unia Rolnictwa Ekologicznego: "Dziękuję twórcom Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej Wsi za impuls do podjęcia konkretnych działań"
• Sir Julian Rose i Jadwiga Łopata - Dyrektorzy ICPPC: "MałoPolska wieś jest jak wielki skarb, którego wspólnie musimy bronić wykorzystując ogromną szansę wprowadzenia pozytywnych, ekologicznych zmian"

BARIERY

Wg uczestników okrągłego stołu ICPPC najważniejsze bariery ekologicznego rozwoju małopolskiej wsi to:

• nieprzestrzeganie prawa
• często złe regulacje prawne, brak odpowiednich przepisów, ustaw
• wszechobecna korupcja
• złe wykorzystanie pieniędzy publicznych, rządowych i dotacji zagranicznych
• mała świadomość - zarówno wśród rolników-producentów, jak i konsumentów
• małe zainteresowanie i poparcie ze strony władz szczególnie gminnych
• słaby przepływ informacji
• słaba promocja i reklama

POMOŻE

Sytuację tę może zmienić:

• egzekwowanie i przestrzeganie istniejącego prawa, oraz karanie korupcji
• wprowadzanie nowych przepisów i ustaw sprzyjających ekologii
• promocja rolnictwa i żywności ekologicznej w szkołach
• szeroka edukacja rolników i konsumentów,
• wzmacnianie lokalnej ekonomii poprzez tworzenie w miastach lokalnych wiejskich centrów, bazarów, sklepów, salonów np. "Smak Małopolski - żywność prosto z gospodarstwa"
• szersze doradztwo dla rolników w zakresie produkcji ekologicznej
• poparcie finansowe i promocyjne dla powstających grup ekoproducentów i przetwórni
• szeroka promocja i powielanie dobrych projektów na terenie całej Małopolski
• promowanie żywności ekologicznej w urzędach i na oficjalnych spotkaniach
• promocja ekoturystyki i edukacji w ekologicznych gospodarstwach rolnych
• wykorzystanie istniejącego prawa np. w zakresie energii odnawialnych
• tworzenie spółek wodnych, wiatrowych
• przepis zgodny z wymaganiami Unii Europejskiej umożliwiający sprzedaż mleka niepasteryzowanego i produktów z niego przechodzących
• wprowadzenie przepisów dla przydomowego przetwórstwa i handlu
• ulgi w podatku rolnym
• powołanie grupy roboczej ds. usuwania barier

PARTNERZY

Wzmocnienie ekonomii małopolskiej wsi poprzez właściwe wykorzystanie jej walorów i atutów w postaci możliwości produkowania żywności ekologicznej, rozwoju ekoturystyki, wykorzystania ekologicznych technologii, zachowania lokalnych tradycji, rozwoju lokalnych rynków zbytu jest możliwe przy wspólnym działaniu:

• organizacji rolniczych
• stowarzyszeń konsumentów
• instytucji rządowych oraz wojewódzkich
• władz rządowych i polityków
• lokalnych samorządów (gminnych i powiatowych)
• instytucji edukacyjnych (szkół, uczelni wyższych)
• organizacji pozarządowych
• rolników i konsumentów
• banków i biznesu

PODSUMOWANIE

• Każda działalność ma trzy wymiary: gospodarczy, środowiskowy, społeczny. Konieczna jest międzysektorowa współpraca szeroko wspierana przez władze.
• Należy kontynuować tego typu konstruktywne spotkania i dlatego kolejne spotkanie odbędzie się w październiku; organizatorzy: ICPPC wspólnie z Akademią Rolniczą.
• ICPPC zajmie się powołanie grupy roboczej ds. usuwania barier
• ICPPC zainicjuje projekt "Wiejskiego centrum rozwojowego w mieście" we współpracy z hrabstwem Oxford. - Interesującą propozycję przedstawił współ-dyrektor ICPPC Sir Julian Rose. Zaproponował on tworzenie "Wiejskich Centrów Rozwojowych w Mieście", które mają na celu rozwiązanie problemów wsi łącząc promocję rolnictwa ekologicznego, produkcję lokalnej żywności wysokiej jakości, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, edukację, kulturę i sztukę.

Uczestników seminarium poczęstowano żywnością ekologiczną, przygotowaną przez rolników ekologicznych województwa małopolskiego. Na stole pojawiły się przepyszne ciasta i kanapki przygotowane z mąki razowej oraz soki owocowe produkowane z owoców z upraw ekologicznych.